فرنگيها خود بيشتر دستخوش تفرقه بودند، اما چون مسلمانان به لحاظ سياسى متحد نبودند، امكان استفاده از اختلاف ميان دشمن براى آغاز جنگى فراگير برايشان وجود نداشت. اما پس از نبرد حطين از يك سو همه تناقضهاى موجود در اين رژيمها آشكار گشت و نقاط ضعف آنها كه در پرده «هيبت» يا «برترى نظامى» پوشيده مانده بود روشن گرديد و از سوى ديگر نبرد حطين نشان داد كه نيروى انسانى- نظامى رزمى- رژيمهاى صليبى بسيار ضعيف است. و همين امر تفسيركننده فروپاشى اين حكومتها و امارات با وارد آمدن يك ضربه بود.

ب. نتايج نظامى‌

نبرد حطين از نظر درسهاى نظامى بسيار پربار بود. خلاصه درسهايى كه از رويدادهاى فراوان اين نبرد مى‌توان گرفت به قرار ذيل است:

1. نبرد حطين نمونه كامل و درخشان يك استراتژى تهاجم غير مستقيم است.

زيانهاى قطعى جنگ از قبل به وسيله فرماندهان فرنگى پيش‌بينى شده بود- چنان كه ريموند انقراض مملكت صليبى را به عنوان يكى از نتايج جنگ مورد اشاره قرار داد-. اين نيز درست است كه جنگجويان فرنگى در ميدان نبرد از خود شجاعتى خيره‌كننده نشان دادند، ولى اين نيز حقيقت دارد كه فرماندهانشان در اداره نبرد نقش تعيين‌كننده‌اى نداشتند. اين بود كه استراتژى تهاجم غير مستقيم قرين موفقيت شد و فرماندهان دشمن همه خواسته‌هاى صلاح‌الدين را پذيرفتند.

2. نبرد حطين نمونه كامل يك جنگ تار و مار كننده بود.

صلاح‌الدين پيش از نبرد با انجام چند عمليات پياپى از قدرت صليبيها كاست و آنان را ناگزير ساخت تا در مواضع دفاعى خود بمانند و سرانجام توانست آنان را به محاصره درآورد و در يك نبرد دفاعى تاكتيكى و تهاجمى استراتژيكى درهم بكوبد به طورى كه صليبيها ناگزير شدند به ميدانى كه صلاح‌الدين برايشان تعيين كرد وارد گردند. اين از يك سو. از سوى ديگر پياده نظام مسلمانان با تهديد پيوسته نيروهاى صليبى (با تيراندازى از راه دور) پيش از آغاز نبرد نهايى نيرويشان را تحليل بردند.

3. استفاده از ويژگيهاى صحنه عمليات (توپوگرافى).

نيروهاى طرفين، كه به طور تقريب از نظر تعداد با يكديگر متوازن بودند، در شرايط مساوى وارد نبرد شدند. اما صلاح‌الدين با استفاده از مشخصه زمين، نيروهاى فرنگى را به محاصره درآورد و نابود ساخت.