نام کتاب : نقش سیاسی - اجتماعی زنان در تاریخ معاصر ایران نویسنده : شیرودی، مرتضی جلد : 1 صفحه : 22
درآمدند، بايد چهار
ماه پس از انعقاد عهدنامه به سرزمينهاى خود بازگردند.
دولت روسيه گريبايدوف
را براى بازگرداندن اسراى روسى و اجراى ديگر مفاد قرارداد، به ايران فرستاد. گريبايدوف
براى بازگرداندن زنان روسى كه به ايران آمده بودند، شيوه نادرستى را در پيش گرفت و
فرمان داد، برخى از زنان روسى را كه به همسرى مردان ايرانى درآمدهاند بدون اجازه شوهران
و صاحبانشان نزد او ببرند تا خود از آنان بپرسد كه آيا از روى رضا و رغبت در ايران
مىمانند يا مىخواهند به وطن خود بازگرداند. از جمله آنان، دو زن از همسران آصف الدوله
دولت مرد قاجارى بودند. مخالفت آصفالدوله سودى نبخشيد و او تحت فشار شاه، به خواسته
سفارت روس رضايت داد؛ اما آن دو زن به گريبايدوف گفتند كه مايلاند در تهران بمانند
و به هيچ روى قصد بازگشت به گرجستان را ندارند. با اين حال، گريبايدوف تصميم گرفت،
همه زنان روسى را چند روز در سفارت نگاه دارد، تا شايد بتواند آنان را تشويق نمايد
كه برگردند. [1]
طول كشيدن اقامت
زنان، بر خلاف ميل شخصى آنان بود و هم، شوهرانشان را نگران مىساخت. از اين رو، آيتالله
ميرزا مسيح، مجتهد معروف تهران كه درخواستهايش براى رها كردن اين زنان از سوى دولت
ايران و سفارت روس رد شده بود، فتوا داد كه تكليف است بر هر مسلمان تا هم مذهبان خود
را از دست كافران نجات دهد. مرد و زن كه غيرت دينىشان به جوش آمده بود، به سوى سفارت
روس رفتند. قزاقان حافظ سفارت به سوى آنان آتش گشودند و جوان چهارده سالهاى به شهادت
رسيد. پس از آن مردم به درون سفارت هجوم آوردند و هر كسى را كه مانع آزادسازى زنان
بود، كشتند. حتى
[1] علِیاصغر
شمِیم، اِیران در دوره سلطنت قاجار (تهران: علمِی، 1370) ص 104.
رابرت گرانت واتسن، تارِیخ اِیران دوره قاجارِیه، ترجمه وحِید
مازندرانِی (تهران: امِیرکبِیر، 1356) ص 253.
نام کتاب : نقش سیاسی - اجتماعی زنان در تاریخ معاصر ایران نویسنده : شیرودی، مرتضی جلد : 1 صفحه : 22