تلاش براى ايجاد يك نيروى نظامى قوى با توجه به روحيه تجاوز و غارتگرى مخالفان، ضرورى مى‌نمود. چنانچه رسول خدا (ص) تنها به اقدامهاى سياسى و تبليغى بسنده مى‌كرد، دشمنان به نابودى حكومت اسلامى طمع مى‌بستند و در همان روزهاى نخست به زندگى‌اش پايان مى‌دادند.

اجازه پيكار به مسلمانان‌

تلاشهاى نظامى رسول خدا (ص) را مى‌توان پاسخى به خواست عمومى مهاجران دانست كه از مكيان ستمهاى فراوانى ديده بودند. آنان كه از وطن محبوب و خانه و كاشانه‌شان رانده شده بودند، نمى‌توانستند ساكت و آرام بنشينند به ويژه آنكه هنوز تعدادى از همكيشان و خويشاوندان خود را در چنگال ستم مكيان گرفتار مى‌ديدند.

شايد به دليل وجود همين زمينه‌ها بود كه خداوند اجازه جنگ را صادر فرمود تا مسلمانان بتوانند از موجوديت خود دفاع كنند.

قرآن كريم درباره فلسفه اجازه جنگ به مسلمانان مى‌فرمايد:

(أُذِنَ لِلَّذينَ يُقاتَلُونَ بِانَّهُمْ ظُلِمُوا وَ انَّ اللَّهَ عَلى نَصْرِهِمْ لَقَديرٌ* الَّذينَ أُخْرِجُوا مِنْ دِيارِهِمْ بِغَيْرِ حَقٍّ الَّا انْ يَقُولُوا رَبُّنَا اللَّهُ ...) [1]

به كسانى كه با آنان جنگ مى‌شود، اجازه (پيكار) داده شد، زيرا آنها از دشمن ستم كشيدند و خداوند بر يارى آنها تواناست، آن مؤمنانى كه بنا حق از خانه‌هاشان آواره شدند چون مى‌گفتند پروردگار ما الله است.

از اينها گذشته حكومت اسلامى، حكومتى آرمانى و عقيدتى بود و مرزهاى آن تا هر جا كه مسلمانى زندگى مى‌كرد، كشيده مى‌شد. چنان كه گفتيم تعدادى از مسلمانان ناتوان به دست مكيان ستمكار گرفتار بودند. پس از تشكيل حكومت اسلامى در مدينه، خداوند وظيفه آزاد سازى اينان را به عهده مسلمانان گذاشت و از آنها خواست كه در راه رهايى آن مستضفعان با ستمگران به پيكار برخيزند.

[1] حج، آِیات 39 ـ 40.