كننده محسوب نمى‌شد. آنان توانستند چند نبرد كوچك عليه مكيان تدارك ببينند كه بيشتر جنبه مانورى داشت و تأثير آنها روى قريش از اندازه هشدار و تهديد فراتر نرفت.

هر چند اين نبردها براى مسلمانان سازنده بود، اما براى مشركان شكننده نبود.

ج- نداشتن آمادگى براى رويارويى با مشركان:

هر حكومت نوپايى، با توجه به گرفتاريهاى داخلى كه دارد، كمتر آماده رويارويى با دشمن خارجى است، غزوه‌هايى هم كه از جانب مسلمانان عليه مكيان صورت گرفت،

بيشتر جنبه مانورى و آمادگى دفاعى داشت، وگرنه چنانچه مشركان در همان روزهاى اول جنگى مثل احد يا خندق را تدارك مى‌ديدند، معلوم نبود ك چه پيش مى‌آيد، اما قدر مسلم اين است كه خسارت وارده بر مسلمانان بسيار زياد مى‌بود.

قرينه‌ها نشان مى‌دهد كه خواست عمومى مسلمانان در جنگ بدر، دست يافتن به غنيمت بود و درگيرى نظامى را خوش نمى‌داشتند.

قرآن كريم در اين باره فرموده است:

(وَ اذْ يَعِدُكُمُ اللَّهُ احْدَى الطَّائِفَتَيْنِ انَّهالَكُمْ وَ تَوَدُّونَ انَّ غَيْرَ ذاتِ الشَّوْكَةِ تَكُونُ لَكُمْ وَ يُريدُ اللَّهُ انْ يُحِقَّ الْحَقَّ بِكَلِماتِهِ وَ يَقْطَعَ دابِرَ الْكافِرِينَ) [1]

و هنگامى كه خداوند به شما وعده يكى از دو گروه را داد و شما مايل بوديد آنكه شوكت و سلاحى ندارد بهره شما شود ولى خداوند مى‌خواهد حق را با كلماتش تثبيت كند و ريشه كافران را بركند.

تشريح موقعيت سياسى مشركان پس از نبرد بدر

جنگ بدر، براى اولين بار پس از بعثت رسول اكرم (ص) مشركان را در موقعيت بسيار بدى قرار داد. براى آنان باور كردنى نبود كه از يك اقليت بظاهر ناتوان، پذيراى شكست باشند. حركتهاى مشركان از مكه تا بدر نشان مى‌دهد كه آنان به پيروزى قطعى خود

[1] انفال، آِیه 7.