قدرت فردى خود مى‌جنگيدند. از جمله افرادى كه مردانه در صحنه پيكار ايستاد، حضرت حمزه (ع) بود. او با شجاعتى وصف ناپذير به دشمن هجوم مى‌برد. به هر سو كه حمله مى‌كرد، چنان غرق در نبرد مى‌شد كه از خود غافل مى‌ماند. برده‌اى به نام وحشى نيز از همين خصلت وى استفاده كرد و آن سردار نامدار اسلام را از پاى درآورد. [1]

حضرت على بن ابى طالب عليه السلام از ديگر سردارانى بود كه از خود شجاعتى بى‌مانند نشان داد. وى بويژه به پاسدارى از وجود رسول خدا (ص) اهميت مى‌داد و پروانه وار گرد شمع وجود حضرتش مى‌چرخيد. در همين نبرد بود كه منادى در آسمان ندا داد:

«لا سَيْفَ الَّا ذُوالْفَقارِ وَ لا فَتىً الَّا عَلِىٌ [2]» شمشيرى جز ذوالفقار و رادمردى جز على نيست.

رسول خدا (ص) نيز بسختى پيكار مى‌كرد. حضرتش از همه به دشمن نزديكتر بود و در يك زمان هم مى‌جنگيد و هم فرماندهى مى‌كرد. ياران اندكى را كه در كنارش مانده بودند، هدايت و تشويق مى‌فرمود. آن حضرت در جنگ احد چندين زخم كارى برداشت و دندان مباركش شكست و آن قدر در آن روز تير انداخت كه زه كمانش پاره شد. [3]

دشمن بسيار تلاش مى‌كرد كه شايد بتواند رسول خدا (ص) را از پاى درآورد. چهار تن مأمور اين كار شدند و توانستند چند ضربت به حضرتش وارد آورند، ولى رشادت و فداكارى چند تن از اصحاب، بويژه حضرت على (ع) مانع اجراى نيت پليدشان شد. [4]

جنگ روانى‌

رسول خدا (ص) همراه تعداد اندك باقيمانده يارانش در كوه احد موضع گرفتند. [5] شايعه قتل پيامبر (ص) همه جا پيچيده بود. آن حضرت به كسانى كه وى را مى‌ديدند،

[1] مغازِی، مترجم، ج 1، ص 207.

[2] بحار الانوار، ج 20، ص 129؛ سِیره ابن هشام، ج 3، ص 106.

[3] مغازِی، مترجم، ج 1، ص 175.

[4] همان، ص 177.

[5] همان، ص 212.