و بيانگر اين حقيقت بود كه آنان تا باز پس گرفتن مكه از پاى نخواهند نشست.

اصلى‌ترين هدف قريش اين بود كه مسلمانان را از ورود به مكه بازدارد، زيرا مفهوم اين عمل، شكسته شدن سلطه و اقتدارشان بود؛ از اين رو تصميم گرفتند به هر شكل ممكن از ورود پيامبر (ص) به شهر جلوگيرى كنند.

اقدامهاى رسول خدا (ص) هنگام رسيدن به مكه الف- كسب اطلاعات‌

اولين اقدام پيامبر خدا (ص) در نزديكى مكه تلاش براى آگاه شدن از اوضاع مكه و انعكاس خبر آمدن مسلمانان در ميان قريش بود. وقتى مسلمانان به نقطه‌اى به نام «عُسفان» رسيدند، مردى از قبيله خزاعه نزد رسول خدا (ص) آمد و گزارش داد كه قريش و همپيمانانش گرد آمده‌اند تا مسلمانان را از ورود به مكه و زيارت خانه خدا بازدارند. [1]

پس از گزارش آن مرد، پيامبر خدا (ص) براى پرهيز از درگيرى با قريش دستور داد مسلمانان از بى‌راهه بروند، هر چند راه بسيار سخت بود و آنان را به مشقّت انداخت. [2] رزمندگان اسلام اين راه را ادامه دادند تا آنكه به محل حديبيه رسيده، در آنجا فرود آمدند. [3]

ب- آزاد سازى مهاجمان قريش‌

تعداد پنجاه نفر از قريش به اردوگاه مسلمانان حمله كردند و همگى به اسارت درآمدند.

رسول خدا (ص) براى نشان دادن حسن نيت دستور آزادى همه آنها را صادر كرد. [4]

اقدامهاى مشركان‌

وقتى مشركان از آمدن مسلمانان آگاه شدند، جهت چگونگى رويارويى با آنان با

[1] السِیرة النبوِیه، ج 3، ص 322 ـ 323.

[2] همان، ص 323.

[3] همان، ص 325.

[4] همان، ص 329.