درس دوم: ورود اسلام به ايران [2]

رويارويى مسلمانان و ايرانيان‌

از ديرباز در مرزهاى ايران عده‌اى از مردم عرب زندگى مى‌كردند كه گهگاه بين آنها و نيروهاى مرزى ساسانيان برخوردهايى صورت مى‌گرفت. از آن جمله مى‌توان به قبيله بكربن‌وائل اشاره كرد كه در حدود فرات بودند و با مرزداران ايرانى زد و خوردهايى داشتند.

نخستين برخورد اساسى ميان ايرانيان و مسلمانان در سال 12 هجرى (633 م.) رخ داد؛ بدين صورت كه مثنّى بن حارثه شيبانى و سويد بن قطبه عجلى كه هر دو از قبيله بكر بودند، به مرزهاى ايران هجوم آوردند و با كسب غنايمى بازگشتند. [1] مثنّى بن حارثه براى آنكه در عمليات خود از نيروهاى مسلمان استفاده كند، نزد ابوبكر آمد و گزارشى از ضعف ايران و مساعد بودن اوضاع براى ورود مسلمانان به آن كشور بيان كرد. بنا بر نقل «فتوح البلدان» [2] وى از خليفه خواست كه ضمن امير كردن او بر مسلمانان قبيله‌اش، به وى اجازه بدهد با ايرانيان به نبرد بپردازد. [3]

ابوبكر با درخواست مثنّى بن حارثه محتاطانه برخورد كرد و طى پيغامى خالد بن وليد را مأمور حمله به ايران نمود و از مثنى بن حارثه خواست تا از او اطاعت كند. بدين صورت لشكرى به فرماندهى خالد بن وليد به عنوان نخستين قواى اسلام روانه ايران شد. [4]

[1] . ابو حنيفه احمد بن داود دينورى، اخبار الطوال، ص 142

[2] . دربارۀ فتوحات در ايران فتوح البلدان بلاذرى از مهم‌ترين منابع به شمار مى‌آيد و اطلاعات ارزشمندى در اين باره‌ارائه مى‌دهد

[3] . بلاذرى، فتوح البلدان (بخش مربوط به ايران)، ص 3

[4] . دينورى، پيشين، ص 142