مقدمه لشكركشى منسجم مسلمانان به ايران واقعه‌اى بود كه در ذوقار روى داد و اعراب توانستند حيره را تصرف كنند. با فتح حيره راه نفوذ مسلمانان به ايران هموار شد. شهر حيره نخستين نقطه از امپراتورى ساسانى بود كه از آنجا خراج به دربار خلافت فرستاده شد. [1]

دولتمردان ساسانى پيشروى مسلمانان تا حيره را حمله‌اى غارتگرانه از سوى بدويان براى كسب غنيمت مى‌پنداشتند؛ چرا كه اين امر در آن دوره معمول بود و بدويان، كه خوى غارتگرى و غنيمت‌گيرى داشتند، همواره بر نقاط مرزى هجوم مى‌آوردند. [2]

واقعيت اين است كه حملات نخستين مسلمانان تابع اصول و نقشه از پيش تعيين شده‌اى نبود؛ و بيشتر حالت تاخت و تازهاى سرحدى داشت. وقتى مسلمانان در برابر خود مقاومت سختى از جانب ايرانيان نديدند، به دامنه حملات خويش افزودند و وارد كارزارى جدى با ايرانيان شدند.

امپراتورى ساسانى براى باز پس‌گيرى حيره نيروى فراوانى به سركردگى بهمن جادويه گسيل داشت كه نتيجه‌اش شكست و هزيمت سپاه مسلمانان در نبرد جسر (13 ق.) و كشته شدن سردار سپاه اسلام «ابوعبيد ثقفى» بود. [3] در اين نبرد مسلمانان على رغم دليرى و شجاعتى كه به خرج دادند، به دليل حضور فيلهاى قوى هيكل در سپاه ايران، پراكنده شدند و شكست خوردند. [4]

شكست ابوعبيد و همراهانش در جنگ جسر (پل) خليفه دوم را به شدت نگران كرد و او را بر آن داشت تا براى تلافى شكست نيروى بيش‌ترى به منطقه روانه كند. [5]

با پيروزى ايرانيان در نبرد جسر، حيره از دست مسلمانان بيرون آمد، اما هنوز مدتى نگذشته بود كه مسلمانان در نبرد بُويَب بر سپاه ايران چيره گشتند [6] و دگرباره بر حيره تسلط

[1] . بلاذرى، پيشين، ص 5؛ نفيسى، پيشين، ص 86

[2] . ريچارد نلسون فراى، عصر زرين فرهنگ و تمدن اسلامى، ص 73

[3] . بلاذرى، پيشين، ص 14؛ دينورى، پيشين، ص 144

[4] . همان، ص 151

[5] . غلامحسين زرگرى‌نژاد، تاريخ تحليلى اسلام، ص 100

[6] . غلامحسين زرگرى نژاد، پيشين، ص 101