درس سوم: عوامل گرايش ايرانيان به اسلام‌

ايرانيان در برابر مسلمانان سه راهكار داشتند: يا مى‌بايست دين سابق خويش را رها مى‌كردند و اسلام را مى‌پذيرفتند، يا بر دين آباء و اجدادى خويش باقى مى‌ماندند و در عوض جزيه مى‌پرداختند و در غير اين صورت بايستى آماده نبرد و مقابله با مسلمانان مى‌شدند.

روند چگونگى پذيرش ديانت اسلام و ترك آيين قديم از سوى مردم ايران و عوامل آن از مهم‌ترين مسائل قابل بحث در اين مقطع زمانى است كه در اين درس به بخشى از آن اشاره مى‌گردد.

پذيرش اسلام‌

اين نظريه تاريخى كه مسلمانان در حالى وارد ايران شدند كه در يك دست قرآن و در دست ديگر شمشير داشتند، كاملًا منسوخ است. هر چند دين اسلام با فتح ايران وارد اين سرزمين شد، ولى واقعيت آن است كه فاتحان مسلمان اين دين را به ايرانيان تحميل ننمودند، بلكه مردم آزادانديش ايران خود اسلام را پذيرفتند.

ايرانيان تا اسلام را نمى‌شناختند با آن مقابله نموده، بر كيش خويش ثابت قدم بودند و چون با مبانى ارزشمند اسلام آشنا مى‌گشتند، در راه آن مى‌جنگيدند. [1]

ايرانيان پس از چندين قرن به دين ديرينه خويش پشت كردند [2] و آغوش خود را بر تعاليم پيامبر اسلام گشودند.

[1] . ابى جعفر محمد بن جرير الطبرى، تاريخ الامم و الملوك، ج 3، ص 28

[2] . البته مردمان برخى نواحى مانند فارس، ديلمان، طبرستان و... بسيار دير به آيين اسلام گرويدند و تا قرنها بر دين‌نياكان خويش باقى بودند