تأثيرگذارى اصول اخلاقى دين اسلام

«انّى بُعثتُ لُاتَمِّمَ مَكارِمَ الاخلاقِ» .

من مبعوث شدم تا فضايل اخلاق را به كمال برسانم. [1] (پيامبر اعظم (ص))

در اسلام اخلاق جزء لاينفك دين و اصول اخلاقى آن مبتنى بر جهان شمولى است. بدون شك اين مقوله از مهم‌ترين علل ترويج سريع معارف و ارزشهاى اسلامى در مناطق گوناگون و محيطهاى متفاوت به شمار مى‌آيد.

كاركرد مؤثر و موفقيت‌آميز تعاليم اخلاقى و تربيتى دين اسلام بر جامعه ايران امرى مسلّم و انكارناپذير است. دين اسلام ايرانيان را مستعد و آماده پذيرش يك سلسله اصول اخلاقى و فضايل تازه نمود.

با ورود اسلام اخلاق حسنه و فضيلتهاى نكو، همدوش توسعه سياسى در بين توده مردم اشاعه يافت و مظاهر اخلاقى جامعه را متأثر ساخت؛ چرا كه اسلام به تمامى جوانب زندگى انسان توجه دارد. كوچك‌ترين رفتار و پندار با معيارهاى اخلاقى ارزشيابى گشته و در قالب حسن و قبح قرار مى‌گيرد كه در فقه اسلامى از آنها با اصطلاحاتى مانند واجب، حرام، مستحب، مكروه و مباح تعبير مى‌شود.

اخلاق اسلامى از ايمان و عقيده مسلمان سرچشمه مى‌گيرد. با گرويدن ايرانيان به دين اسلام و تابيدن نور ايمان در قلبهايشان، تحولى عميق در بين توده شكل گرفته، مسائل اخلاقى جامعه را منقلب ساخت. مردم ايران با تطبيق خود با ارزشها و هنجارهاى جديد كه منبعث از تعاليم ارزشمند اسلام بود، مضامين عالى اخلاق اسلامى را به جامعه وارد ساختند.

دين اسلام به تك تك افراد جامعه مسئوليت اخلاقى بخشيد. از ديدگاه انديشه اسلامى هر مسلمان خود اسلام مجسّم است و رفتار و كردارش مبيّن و مبلّغ اعتقادات اوست.

براساس دين مبين اسلام، هر مسلمانى وظيفه دارد با تمايلات نفسانى خويش مبارزه نموده، خويشتن را براى خدايش ناب و خالص گرداند. اين مبارزه و جهاد به دليل اهميت خاص خود «جهاد اكبر» نام يافته است. تزكيه نفس و تحصيل اخلاق نيكو از چنان اهميتى‌

[1] . علامه مجلسى، بحارالانوار، ج 16، ص 210