ايرانى در اين نواحى نيز تحت الشعاع قرار گرفت و حكومت جديدى با بينش و ديدگاهى تازه روى كار آمد و تمام نواحى تحت سيطره امپراتورى ساسانى را با عنوان جهان اسلام زير چتر خود آورد.

با ورود اسلام در حوزه فرهنگ و تمدن اين سرزمين تحولى شگرف پديد آمد. اسلام گرايشهاى فرهنگى و اعتقادى خاصى پيش روى تمدن ايرانى قرار داد و آرمانها و خواستهاى تازه‌اى مطرح نمود كه با جنبه‌هاى ارزشى خود تأثير مثبتى بر تمدن ايران نهادند. بايستى توجه داشت كه فرهنگ و تمدن اسلامى به هيچ عنوان در صدد مبارزه و نابودى فرهنگ بومى برنيامد، بلكه با تلفيق ميان دو فرهنگ موجبات شكوفايى و اعتلاى آن را فراهم آورد.

با ورود اسلام به ايران آن دسته از عناصر و اجزاى فرهنگى كه با اصول اسلامى سازگارى داشت، حفظ شد و با فرهنگ اسلامى آميخته گشت و در واقع صورت و صبغه اسلامى به خود گرفت.

دين اسلام به عنوان حلقه واسط، انديشه‌هاى ايرانى و اسلامى را ارتقا بخشيد. ايرانيان نيز با الهام از آموزه‌هاى حيات بخش دين اسلام تمدن باستانى خويش را از چارچوب قبلى خويش خارج ساخته و با بهره مندى از بقاياى آن و الگو بردارى از تعاليم دين مبين اسلام تمدنى نوين را طرح ريزى نموده و رونق بخشيدند. در واقع بايستى چنين گفت كه: در تقابل تمدن ايرانى و اسلامى شاهد ايجاد تعاملى ارزشمند هستيم كه در دراز مدت ثمره‌اش پى‌ريزى بخش عظيمى از تمدن اسلامى به دست مردمان اين مرز و بوم مى‌باشد.

آشنايى ايرانيان با تعاليم اسلامى و خو گرفتن به آن، قابليتهاى تمدنى جديدى براى مردمان اين سرزمين در پى داشت. بررسى تعامل بين اسلام و ايران در دوره‌هاى نخستين به خوبى نشان مى‌دهد كه اسلام توانست ملتى تمدن ساز را در مسيرى جديد قرار دهد و توان آن را در خدمت تعاليم عالى خود گيرد. از سوى ديگر، سرزمين تمدن ساز ايران هم توانست محيطى مناسب براى پرورش بذر انسان ساز و جامعه ساز اسلام فراهم آورد. در واقع، ايران از سرزمين‌هايى بود كه اسلام توانست در آنجا توانمندى تمدن سازى خويش را به اثبات رساند.