و سلسله‌هاى ايرانى در اين منطقه فرمانروايى داشتند، دين اسلام در بسيارى از نواحى شبه قاره رسوخ يافت و بخش عظيمى از جامعه هند را شيفته تعاليم عاليه خود ساخت.

رابطه ديرينه هنديها و ايرانيان‌

جواهر لعل نهرو ايرانيان را قديم‌ترين ملتى مى‌داند كه در زندگانى و فرهنگ هندويان نفوذ كرده‌اند. [1]

بنا بر شواهد تاريخى، ايران و هند دو سرزمينى هستند كه بخش عمده‌اى از اقوام آريايى به اين مناطق مهاجرت نمودند. آرياييها كه ساليان دراز را با هم گذرانده بودند و اخلاق و صفات مشترك داشتند، پس از جدايى و مهاجرت به سرزمينهاى مورد نظر، بسيارى از ويژگيهاى مشترك قومى را همچنان حفظ كردند. [2] در نتيجه پيوندها و وابستگيهاى عميق فكرى و فرهنگى ميان دو قوم از زمينه‌اى استوار و مستحكم برخوردار مى‌باشد.

در عصر هخامنشيان و زمان امپراتورى داريوش اول (521- 486 ق.) ايرانيان تا مرزهاى هند پيشروى نموده، منطقه سند را جزو قلمرو ايران كردند كه داريوش در كتيبه بيستون از آن ياد كرده است. [3] در زمان اشكانيان كشمير و پنجاب و حوزه رود مهران ضميمه قلمرو اين امپراتورى بوده است. در اين دوره در روابط ايران و هند، جنبه‌هاى بازرگانى بر ساير بخشها تفوّق داشته است. [4] ساسانيان نيز كه بيش از چهار سده (226- 631 م) بر ايران زمين فرمانروايى كردند، با سلاطين هند به خصوص پادشاهان سلسله گوتپاد مناسبات دوستانه‌اى داشتند. در اين دوره تماس ادبى و هنرى ايران و هند بيش از هر زمان ديگرى بوده است.

چنان كه بيان شد، ارتباط و تبادل افكار و عقايد ميان ايران و هند از قدمت بسيار ديرينه‌اى بهره‌مند بوده و به پشتوانه همين پيوند و همبستگى فرهنگى، ايرانيان در دوره‌هاى بعد بذر اسلام را در دل بسيارى از هنديان نشاندند.

[1] . مجيد يكتايى، فرهنگ و تمدن ايران و اسلام در سرزمين هند و پاكستان، ص 39

[2] . مينو سليمى، روابط فرهنگى ايران و هند، ص 83-87

[3] . حسن پيرنيا، ايران قديم، ص 89 و 131

[4] . تاراچند، تأثير اسلام در فرهنگ هند، ص 7