راه يافتن اسلام به هندوستان‌

در روزگارى كه نظام كاست بر سرتاسر سرزمين هندوستان سايه افكنده و نابسامانى اقتصادى و فقدان امنيت سياسى و اجتماعى سرزمين هند را براى طبقات فقير و ناتوان به صورت جهنمى درآورده بود، شريعت نجات بخش اسلام به وسيله مجاهدان مسلمان وارد اين سرزمين گشت و عميق‌ترين و پر بركت‌ترين انقلاب را در اين خطّه پى‌ريزى نمود.

سرزمين هند در عهد خلفاى راشدين مورد توجه مسلمانان قرار نگرفت. البته در عصر خلافت خليفه دوم يكى از سرداران به نام حكم بن عمرو تغلبى توانست با سپاهيانش مُكران يكى از شهرهاى سند را تصرف كند. او براى ادامه فتوحات از عمر كسب تكليف نمود كه خليفه جنگ در اين سرزمين را جايز نشمرده و بدين طريق فتح هندوستان ميسر نگشت. [1]

با به قدرت رسيدن امويان مهلّب ابن ابى صفره، يكى از سرداران معاويه، نخستين حملات جدى را به اين سرزمين ترتيب داد و بخشى از ناحيه سند را جزء قلمرو اسلام نمود. [2]

فتوحات گسترده مسلمانان در هند به عهد خلافت وليد بن عبد الملك (48- 96 ق.) باز مى‌گردد. [3] حجاج بن يوسف ثقفى، كه در زمان وليد بر ولايت عراق فرمانروايى مى‌كرد، به يكى از سرداران خود به نام محمد بن قاسم مأموريت داد تا روانه سند شود. [4] مأموريت محمد بن قاسم نقطه آغاز درگيريهاى شديد ميان مسلمانان و مردمان اين ديار گرديد، ولى پيروزى با سپاهيان اسلام بود و محمد قسمت عمده سرزمين سند از جمله مولتان را متصرف گرديد. [5]

مسلمانان با وجود برخى منازعات با هندوها تا اواخر عصر بنى اميه بر منطقه سند حكمرانى داشتند. در اواخر دوران خلافت امويان در نتيجه هرج و مرج سياسى كه بر دستگاه خلافت مستولى گشته بود، نفوذ مسلمانان در سرزمينهاى ياد شده نيز كاهش يافت و امراى محلى مجدداً بر شهرهاى از دست رفته چيره گشتند. [6]

با روى كار آمدن عباسيان و در عهد خلافت منصور (136- 158 ق.) فتوحات هند دنبال شد و

[1] . طبرى، تاريخ طبرى، ج 5، ص 2016

[2] . حسن ابراهيم حسن، تاريخ سياسى اسلام، ص 340؛ اميرعلى، تاريخ اسلام و عرب، ص 87

[3] . هندوشاه نخجوانى، تجارب السلف، ص 127

[4] . يعقوبى، تاريخ يعقوبى، ج 2، ص 343

[5] . ابن اثير، پيشين، ج 7، ص 140

[6] . محمد معصومى، تاريخ سند، ص 30