لشكركشيهاى وى زمينه براى ظهور حكومتهاى مسلمان و گرايش گروه قابل توجهى از مردم هند به دين مبين اسلام فراهم گرديد. [1] محمود در لشكركشيهاى خود علاوه بر جمع ثروت و برده بى‌شمار موفق شد بزرگترين پايگاه بت پرستى را در سومنات ويران و ميليونها هندو را به اسلام فرا خواند. [2] وى پس ازفتح هر منطقه‌اى تمام بتكده‌ها را به مسجد تبديل مى‌نمود.

گرديزى در اين زمينه مى‌نويسد:

و بسيار كافران به اسلام آمدند ... هر جاى كه گشاده بود از ديار كفر، مسجدهاى جامع ساختند، و استادان را فرمود تا بهر جاى بفرستادند، تا مر هندان را شرايط اسلام بياموختند. [3]

غزنويان هر چند در هيئت جنگجويانى شمشيرزن و به نام غازى اسلام براى نابودى كفار و آثار كفر وارد هند شدند و باعث خدشه‌دار شدن چهره اسلام در اذهان عمومى مردم هند گشتند، اما به مرور با تعديل شيوه، هنديها از آزادى مذهبى برخوردار شده و با سياست مداراطلبى زمينه تفاهم ضمنى ميان مسلمانان و هنديها ايجاد شد. با گسترش همه جانبه اسلام در سرزمين هند، توده مردم با آداب و رسوم و تعاليم اسلامى آشنا گشتند. همچنين شهرهايى مانند لاهور و مولتان به چنان حدى از پيشرفت فرهنگى دست يافتند كه قبة الاسلام شهرت يافتند. [4]

اگر اسلام دوره اموى در چهار ديوار سند و مولتان محدود ماند، اسلام عصر غزنوى با پشتوانه فرهنگ و تمدن چهارصد ساله به همه جاى هند نفوذ كرد و اشعه تابناك آن بدون توسل به قدرت نظامى، آسياى شرقى و جنوب شرقى را نيز فرا گرفت. [5]

پس از عصر غزنوى نيز توسعه و نفوذ اسلام در عهد پادشاهان غورى (543- 612 ق.) تداوم يافت. از پادشاهان مشهور سلسله غور، سلطان قطب الدين است كه در هندوستان آثار و بناهاى گرانبهايى از خود به يادگار گذاشته است. [6] با زوال قدرت سلاطين غور در قرن هفتم حكام ولايات دعوى استقلال كردند و حكومتهاى متعددى كه ديگر همگى مسلمان شده بودند، در اين سرزمين شكل گرفتند.

[1] . گرديزى، پيشين، ص 394

[2] . ويل دورانت، مشرق زمين گاهوارۀ تمدن، ص 526

[3] . گرديزى، همان

[4] . مجيد يكتايى، پيشين، ص 59

[5] . بازرگانان و تجار مسلمان نقش تعيين كننده‌اى در آشنايى اهالى آسياى جنوب شرقى با اسلام داشتند

[6] . گوستاو لوبون، پيشين، ص 228