به قدرت رسيدن حكومت بابريان (گوركانيان) [1] در هند، اين سرزمين را دوباره تحت قدرت سياسى يك حكومت مركزى درآورد. در عهد سلطنت پادشاهان اين سلسله وسيع‌ترين دولت اسلامى را در هند شاهد هستيم. برجسته‌ترين و بارزترين نمونه انتقال فرهنگ اسلامى را نيز بايستى در عهد حكومت بريان جستجو كرد؛ چرا كه دين اسلام به معناى واقعى خود در اين عصر در پسندِ ساكنان شبه قاره قرار گرفت. [2] تسامح و تساهل حاكمان گوركانى خاطره خوش همزيستى مسالمت‌آميز هنديها و مسلمانان را در دوران اوليه يادآور مى‌شد. با عملكرد نوانديشانه و سازشكارانه پادشاهان اين سلسله كه علاوه بر حفظ قدرت از روحيه فرهنگ پرورى و ادب دوستى آنها نشأت مى‌يافت، فرهنگى مركب از فرهنگ و تمدن هندى، ايرانى و اسلامى به وجود آمد كه از آن با عنوان فرهنگ هند و اسلامى يا هند و ايرانى ياد مى‌شود.

تاريخ حكومت سلسله‌هاى مسلمان ايرانى از دورانهاى پرثمر تاريخ هند به حساب مى‌آيند كه در نهايت با حيله ورزى و سياستهاى تفرقه‌افكنانه استعمارگران دچار سرنگونى گشت.

در اثر اين تحول هر چند قدرت سياسى از دست مسلمانان خارج شد، [3] اما نفوذ و گسترش اسلام در شبه قاره هند متوقف نگشت. تعداد مسلمانان در اين سرزمين چنان فزونى يافت كه دولت مسلمان و مستقلى از پيكره عظيم شبه قاره پديد آمد. امروزه يك چهارم جمعيت شبه قاره بزرگ هند را مسلمانان تشكيل مى‌دهند.

پرسش‌

1. اسلام در چند مرحله به سرزمين هند راه يافت؟ توضيح دهيد.

2. رابطه هنديان و ايرانيان را در عصر باستان توضيح دهيد.

3. بازرگانان و مهاجران چه نقشى در اشاعه اسلام در بين هنديها داشتند؟

4. حملات محمود غزنوى به هند و نتايج و تأثيرات آن را بنويسيد.

5. چرا عصر بابريان (گوركانيان) را باشكوه‌ترين دوران حاكميت اسلامى در هند مى‌خوانند؟

[1] . بابريان جانشينان امير تيمور در هند مى‌باشند كه در سال 932 ق. توسط ظهرالدين بابر از نوادگان تيمور لنگ‌توانستند زمام امور سياسى را در هند به دست گيرند و حدود سه قرن بر اين سرزمين حكمرانى نمايند. ر. ك: نورالدين محمد جهانگير گوركانى، جهانگيرنامه، ص سيزده

[2] . عزيز احمد، تاريخ تفكر اسلامى، ص 7

[3] . مجيد يكتايى، پيشين، ص شانزده