عهد مهدى عبّاسى، حكّام مصر و آفريقا از ميان مردم خراسان كه دشمن سرسخت بنى اميّه بودند انتخاب مى‌شدند.

در اين زمان نفوذ خراسانيان و مردمان مشرق ايران در مصر و مناطق آفريقاى شمالى زياد شد و حفظ حدود و ثغور اسلامى به دست اينان قرار گرفت كه اين امر نقش ايرانيان را در توسعه اسلام در اين منطقه برجسته ساخت.

اين خاندانهاى ايرانى در مغرب و نواحى مختلف آفريقا براى تبليغ و ترويج دين اسلام بسيار كوشش كرده‌اند به طورى كه در زمان حكومت اين حاكمان، هزاران فقيه، مجتهد، مفسّر، محدّث، قاضى، امير، دبير و سياستمدار از خراسان و ساير شهرهاى ايران به اين مناطق مهاجرت كردند و مبانى و قواعد اسلامى را در اين سرزمينها محكم ساختند. در كتابهاى علمى، ادبى و تاريخى شمال آفريقا و اندلس نيز نام بسيارى از ايرانيان ديده مى‌شود [1] و همين نشان مى‌دهد كه ايرانيان چقدر در اشاعه و تبليغ دين اسلام در آن مناطق نقش داشته‌اند.

پرسش‌

1. روابط رسمى ايران و چين از چه زمانى آغاز شد و اين امر چه نقشى در توسعه اسلام در چين داشت؟

2. نفوذ اسلام در چين از چه زمانى توسعه بيشترى يافت؟ توضيح دهيد.

3. نقش مير سيدعلى همدانى در نفوذ اسلام در كشمير را بنويسيد.

4. تأثير بازرگان بر انتشار دين مبين اسلام در جنوب شرقى آسيا را توضيح دهيد.

5. دين اسلام چگونه و طى چه مراحلى به آفريقا راه يافت؟

[1] . مطهرى، مرتضى، مجموعه آثار، ج 14، ص 352-350 به نقل از نوشته آقاى عزيزاللّه عطاردى