بحث قرار داد و ثابت نمود نور به صورت مستقيم حركت مى‌كند. قطب الدين شيرازى بعدها در كتاب «نهاية الإدراك» نظريات ابن هيثم در علم مناظر را مورد بحث قرار داد و با استفاده از كتاب او علت پيدايش رنگين كمان را، كه تركيبى از بازتاب و شكست نور هنگام عبور قطره‌هاى آب مى‌دانست، بيان كرد. [1]

علم شيمى‌

ارتباط تنگاتنگ علم شيمى با علوم ديگر باعث شد ايرانيان تحقيقات بسيارى در اين حوزه انجام دهند و علم شيمى را از شيوه سنتى خويش (كيمياگرى) خارج سازند.

مشهورترين شيميدان مسلمان ايرانى «جابر بن حيان توسى» است كه از او با عنوان «پدر علم شيمى» ياد مى‌كنند. جابر در مكتب امام جعفر صادق (ع) تعليم ديده و ارادت فراوانى به حضرت داشته است. از وى آثار ارزنده‌اى در رشته‌هاى گوناگون به خصوص علم شيمى بر جاى مانده است. [2]

با ظهور جابر بن حيان، كيميا نزد مسلمانان از صورت صنعت زر خرافى به صورت دانش تجربى آزمايشگاهى درآمد. وى آزمايشهاى گوناگونى در حيطه علم شيمى انجام داد و بسيارى از عناصر شيميايى را كشف نمود. [3]

از ديگر شيمى‌دانهاى برجسته تاريخ اسلامى حكيم محمد بن زكرياى رازى است كه علاوه بر پزشكى در علم شيمى نيز صاحب نظر بوده و نوآوريهاى فراوانى داشته است. رازى در كتاب «سرّ الاسرار» نتايج آزمايشهاى بسيارى از شيمى را بيان مى‌كند كه مى‌توان آنها را با اشكال معادل آن در شيمى جديد همچون تقطير، تكليس، تبلور و ... مطابقت داد. او در اين كتاب بسيارى از آلات شيمى را شرح داده كه تا زمان حاضر مورد استفاده قرار مى‌گيرند. كشف بسيارى از مواد شيميايى از جمله الكل را به رازى نسبت مى‌دهند. [4]

[1] . احمد آرام، پيشين، ص 151

[2] . گوستاو لوبون، پيشين، ص 591؛ على القفطى، پيشين، ص 222

[3] . على اكبر ولايتى، پيشين، ص 245

[4] . سيدحسين نصر، پيشين، ص 259