جالب است بدانيد كه ابوريحان بيرونى وجود سرزمينى در آن سوى كره زمين (قاره آمريكا) را پيش بينى كرده و نخستين كسى است كه با علم و فراست ذاتى خويش وجود آن سرزمين را حدس زده بود؛ امرى كه پس از پنج قرن و از روى تصادف توسط كريستف كلمب بر همگان آشكار شد.

ادبيات‌

خدمات ايرانيان به زبان عربى كمتر از خود عربها نيست. ايرانيان به انگيزه مقدس دينى به خدمت زبان عربى اهتمام ورزيدند و حتى گهگاه به آن بيش از زبان فارسى توجه نمودند.

ايرانيان زبان عربى را زبان بين‌المللى اسلام و زبان قرآن مى‌دانستند نه زبان قوم عرب؛ لذا با شور و نشاط و بدون تعصب، به فراگيرى و بسط و نشر اين زبان پرداختند.

علوم ادبى عربى از دستور زبان عربى يعنى «نحو» آغاز مى‌شود و همه مورخين اتفاق نظر دارند كه مبتكر علم نحو اميرالمؤمنين على (ع) بوده است. حضرت على (ع) به ابوالاسود دوئلى كه مردى شيعى و با استعداد بوده، اصول نحو را آموخت و دستور داد بر اين اساس تأمّل كند و بر آن بيفزايد و ابوالأسود چنين كرد و گويند اصمعي عرب و ابو عبيده ايرانى دو اديب معروف شاگردان عطاء پسر ابو الأسود بوده‌اند [1].

با وجود آنكه در زمان امويان به ايرانيان اعتنايى نمى‌گرديد. آنان را عجم مى‌خواندند و حقير مى‌پنداشتند، امّا اين مسئله ايرانيان را چندان از زبان عربى و يادگيرى و توسعه آن دل آزرده نساخت. ايرانيان به علوم دينى و ادبيات و شعر روى آوردند و چون زبان عربى را براى فهم قرآن و حديث ضرورى مى‌دانستند، پيوسته به يكديگر توصيه مى‌كردند كه نحو را بياموزند. در صرف و نحو، لغت و شعر عربى برجستگان بسيارى پيدا شدند كه با همّت و تأليفاتشان زبان عربى را زنده كردند. شهيد مطهرى عده‌اى از دانشمندان معروف ايرانى را كه خدمات زيادى به زبان عربى كرده‌اند به شرح زير نام مى‌برد:

يونس بن حبيب (183 ه.)، ابوعبيدة معمّر بن المثنى (210 ه.)، سعدان بن قنبر (سيبويه) متوفى 180 ه.، سعيد بن مسعده (اخفش، 221، هجرى) على بن حمزه كسايى و الفراء (200 ه.)

[1] . مرتضى مطهرى، مجموعۀ آثار، ج 14، ص 446