4. الكسايى (على كسايى): وى از اكابر و مشاهير ادبيات عرب است. او معلم فرزندان هارون بوده و به همراه وى در سفر خراسان در رى درگذشت. وفات او در اواخر قرن دوم هجرى واقع شده است.

در سه سده نخست هجرى كتابهاى فراوانى در قرائت قرآن تأليف شد كه بخش مهمى از آنها را ايرانيان پرتلاشى همچون ابوحاتم سجستانى، ابن قتيبه و ... تأليف نمودند.

در سده پنجم عالم بزرگ ديگرى از ايران زمين در علم قرائت ظهور كرد. وى ابوالفضل محمد بن طيفور سجاوندى از مشاهير علوم قرآن و نحو و نگارنده تأليفات متعددى در اين زمينه است. سجاوندى در مسائل مربوط به قرآن صاحب نظر بوده و كتابهايى مانند «الموجز»، «الوقف و الابتداء»، «عين المعانى فى تفسير السبع المثانى» و «انسان عين المعانى» از آثار وى در زمينه قرآن مى‌باشد.

با وجود ركود علم قرائت از سده‌هاى ششم تا دهم هجرى، با قدرت يافتن صفويه در ايران باب جديدى در حوزه علوم اسلامى و از جمله علم قرائت گشوده شد و گامهاى تازه و مثبتى در اين راه نهاده شد [1].

پرسش‌

1. چه عواملى سبب توجه مسلمانان به علم جغرافيا شد؟

2. ابوريحان بيرونى در زمينه توسعه علم جغرافيا چه فعاليتهايى داشته است؟

3. دو تن از جغرافى دانان ايرانى را كه به كروى بودن زمين اشاره كرده‌اند، نام برده، در اين زمينه توضيح دهيد.

4. چند تن از ايرانيان را كه در خدمت به زبان عربى سرآمد بوده‌اند، نام ببريد.

5. قراء سبعه را نام برده، بنويسيد چند تن از آنها ايرانى هستند؟

[1] . على اكبر ولايتى، پيشين، ج 2، ص 30