نام کتاب : آشنایی با تاریخ اسلام و ایران نویسنده : برهانیان، عبدالحسین جلد : 1 صفحه : 97
4. تفسير تبيان: مؤلف آن ابوجعفر محمّد بن الحسن بن على
الطوسى است. در ادبيات، كلام، فقه، تفسير، حديث امام و پيشوا بود و در سال 385 متولد
شده است. او از محضر شيخ مفيد و سيدمرتضى علم الهدى استفاده كرد. حوزه علميه نجف را
او پايهگذارى نمود. در سال 460 هجرى وفات يافت. تفسير وى نخستين تفسير شيعى است كه
به سبك اجتهادى و عقلى تأليف شده است.
5. تفسير مجمع البيان متعلّق به فضل بن حسن طبرسى است
كه به شيخ طبرسى شهرت دارد و از مشاهير شيعه به شمار مىآيد. طبرسى كار خود را «مكمّل
التبيان» شيخ طوسى معرفى كرده است.
وى تفسير مختصرى از آن به نام «جوامع الجامع» دارد كه
لطايفى از تفسير كشاف و برخى نكات بلاغى و ادبى فوت شده در «مجمع البيان» را با خود
دارد.
تفسير «روض الجنان» متعلق به ابوالفتوح رازى، تفسير «صافى»
ملّاحسن فيض كاشانى، «تفسير ملّاصدرا» (صدر المتألّهين)، تفسير «منهج الصادقين» متعلق
به ملّا فتح اللَّه بن شكراللَّه كاشانى، تفسير «شبر» متعلق به سيد عبداللَّه شبر،
«تفسير برهان» متعلق به سيد هاشم بحرانى و «نور الثقلين» متعلق به شيخ عبدالعلى ابن
جمعه از ديگر تفاسير ارزشمند شيعى است كه ايرانيان آنها را نگاشتهاند.
تفسير گرانقدر «الميزان فى تفسير القرآن» اثر علامه سيد
محمد حسين طباطبايى نيز از مهمترين و جامعترين تفاسير شيعه است كه در دوره معاصر
به قلم تحرير درآمده و از تفاسير مهم و مشهور نزد شيعه اماميه به شمار مىآيد. «الميزان»
حاصل بيست سال تلاش بىوقفه علامه طباطبايى است كه اصل آن به زبان عربى مىباشد [1].
از ميان تفاسير معتبر اهل سنت، تفسير «جامع البيان» طبرى،
«تفسير كشاف» زمخشرى، «مفاتيح الغيب» يا «تفسير كبير» فخر رازى، «غرائب القرآن» (تفسير
نيشابورى) حسن بن محمد بن حسين نظام نيشابورى، «تفسير ابن كثير»، تفسير «الدّرّ المنثور»
سيوطى، «تفسير جلالين» سيوطى، «تفسير قرطبى»، تفسير «روح البيان» شيخ اسماعيل حقى،
تفسير «روح المعانى»