تأثير نظاميه‌ها تنها به ايران محدود نماند و الگويى براى ديگر دولتهاى اسلامى گرديد و به تقليد از آنها در شام، مصر، اسكندريه و بيت‌المقدس نيز مدارسى چند بنا گرديد. [1]

ب. هنر و معمارى:

هنر و به ويژه معمارى ايران در دوره اسلامى سخت زير تأثير ارزشهاى دينى قرار گرفت؛ و بزرگ‌ترين جلوه‌گاههاى آن مساجد، مدارس، بيمارستانها، آرامگاهها، رصدخانه‌ها و كاخها مى‌باشند.

تصوير شماره 34

چند نمونه از آثار هنرى و معمارى ايران پس از اسلام‌

ج. ادبيات:

(يَرْفَعِ اللَّهُ الَّذينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَالَّذينَ اوتُوا الْعِلْمَ دَرَجاتٍ ....) (مجادله: 11)

خداوند مقام ايمان‌آوردگان و دانشمندان را بالا مى‌برد.

تا جهان بود از سر آدم فراز كس نبود از راه دانش بى‌نياز

مردمانِ بخرد اندر هر زمان راز دانش را به هرگونه زبان‌

گرد كردند و گرامى داشتند تا به سنگ اندر همى بنگاشتند

دانش اندر دل چراغ روشن است وز همه بد، بر تن تو جوشن است‌

رودكى‌

[1] . تاريخ علم در ايران، ص 510-514