فصل اول: ظرفيت‌هاى معنوى

مقدمه‌

ارائه تعريفى دقيق و كامل از ظرفيتهاى معنوى- به سبب قابل مشاهده و ملموس نبودن آن- دشوار مى‌نمايد و سخت مى‌توان آن را به چيزى جز «آنچه ظرفيت هست ولى از جنس مادى نيست» تعريف كرد. اما در توضيح اين مفهوم مى‌توان گفت كه ظرفيت معنوى در تمدن اسلامى آن چيزى است كه در متن و درون جامعه و فرهنگ اسلامى نهفته است و مسلمانان در گذشته توانسته‌اند با اتكاى به آن تمدن سازنده و ديرپاى خويش را بنا كنند؛ و امروزه نيز مى‌توانند با بازشناسى و تقويت و نيز علاج كاستيهاى آن ظرفيتها، بار ديگر مجد و عظمت گذشته خويش را در برابر جهانيان به نمايش بگذارند.

در اين فصل، چهار عامل زير به عنوان ظرفيتهاى معنوى تمدن اسلامى برشمرده شده است:

1. دين تمدن‌ساز،

2. فرهنگ انسانى،

3. پيشينه درخشان علمى،

4. حسن تعامل.

پر واضح است كه اين عوامل عمدتاً به متن تعاليم دينى، محتواى فرهنگ و تمدن اسلامى و نيز افكار و رفتار مسلمانان اشاره دارد؛ و البته نمى‌توان همه عوامل را نيز به موارد فوق محدود دانست. بنابراين از دانشجويان عزيز انتظار مى‌رود كه خود در اين باره بينديشند و ديگر عوامل را هم احصا كنند.