- ابو محمد جابر بن افلح: صاحب كتاب مشهور اصلاح المجسطى و چند اختراع مربوط به وسايل و ادوات نجومى.

- ابواسحاق بطروجى اشبيلى- از شاگردان ابن طفيل. اثر وى «كتاب الهيئة» نام دارد. بطروجى با اصول بطلميوسى به مخالفت برخاست و زمينه‌هاى ظهور علم جديدى را در نجوم فراهم ساخت. [1]

كار و آثار اين دانشمندان مكمل نقش دانشمندانى بود كه در مشرق اسلامى علوم را به كمال رساندند و نهايت توان خويش را در فربهى آن به كار بستند. علومى كه حركت خود را از شرقى‌ترين نقاط جهان اسلام مانند مرو آغاز كرد و از آنجا به بغداد، سپس قاهره و سرانجام به قرطبه رسيد و از آنجا آماده انتقال به اروپا گرديد.

ترجمه آثار اسلامى‌

شمار آثارى كه در دوران انتقال علوم اسلامى به مغرب زمين، از عربى به لاتين ترجمه شده، فراوان و به مراتب بيش از آن چيزى است كه در دوران انتقال علوم بيگانه به تمدن اسلامى، از ديگر زبانها به عربى ترجمه شده است. در اينجا به ويژه بايد اين نكته را يادآور شد كه علوم انتقال يافته از جهان اسلام به دنياى مسيحيت داراى چنان قوت و ارزشى بوده كه برخى آثار آن مدتها در باختر زمين عنوان كتاب درسى داشته و در دوران رنسانس نيز چندين بار به چاپ رسيده است. [2]

پيداست كه شرح اين رويداد بزرگ را بايد در آثار مفصل و مختص به اين موضوع جست‌وجو كرد؛ و در اينجا تنها به ذكر نام چند تن از نخستين مترجمانى كه كتابهاى اسلامى را به زبانهاى لاتين و عبرى برگردانده‌اند بسنده مى‌شود:

- يوهان هيسپالنسيس [3] (يوحناى اسپانى) و دومينگو گونديسالوو [4]: از اين دو تن اولى آثار عربى را به زبان قشتاله‌اى و دومى آن را از قشتاله‌اى به لاتين ترجمه مى‌كردند.

[1] . علوم اسلامى و نقش آن در تحولات علمى جهان، ص 416-434

[2] . علم و تمدن در اسلام، ص 44

[3] 1.sisnelapsiHnahoy

[4] 2.ovlasidnoGognimoD