فراوانى كه دانشمندان و متفكران پيشين و معاصر در فضايل و شخصيت اين امام وارسته نوشته شده‌اند مانند برگى‌است از باغستانى بزرگ. و آنچه تاكنون در مورد على (ع) به ما رسيده است قطره‌اى است از درياى بيكران، زيرا ابعادى كه در او پنهان است خيلى بيشتر از آن چيزى است كه به ظهور رسيده است.

تمام انديشمندان و فضلا- بويژه آنان كه در شخصيت اين معجزه الهى سخن‌سرايى كرده‌اند يا مجموعه‌هايى گرد آورده‌اند- اعتراف دارند كه حقيقت را درنيافته‌اند اگر چه به شرح و تفسير و تبيين پرداخته باشند. چگونه ممكن است، شخصيتى كه مظهر اسماء الهى بوده و ابعاد مخفى او بيشتر از ابعاد ظاهرش باشد در تمام ابعادش براى ما انسان‌ها متجلى گردد؟! اگر معماى «سلونى قبل ان تفقدونى ... [1] يا «وَ هَبْنىِ صَبَرْتُ عَلَى حَرِّنَارِكَ، فَكَيْفَ أَصْبِرُ عَنِ النَّظَرِ إلَى كَرَامَتِكَ ... [2] يا «ضربة على فى يوم الخندق افضل من عبادةالثقلين [3]

» و صدها معماى‌ديگر حل‌شود، برخى از ابعاد شخصيت آن حضرت نيز جلوه‌گر مى‌شود.

آنچه بديهى و بى نياز از استدلال است اين است كه اگر از اين همه الگوها و نمودهاى نهج‌البلاغه تنها عدالتِ على‌گونه در جامعه پياده شود. بسيارى از نابسامانى‌ها و مشكلات جامعه ما حل خواهد شد و ليكن ما در شناختن و شناساندن على (ع) و نهج‌البلاغه اندر خم يك كوچه‌ايم. اگر امروز على (ع) در بين ما نيست، نهج‌البلاغه كه نه تنها نهجِ بلاغت است، بلكه نهج تمام كمالات و ابعاد مختلف شخصيت آن حضرت است، در بين ما وجود دارد و همچون منبعى خروشان و سرچشمه‌اى جوشان وصل به درياى بيكران معارف الهى است و نه تنها راهبر و پيشتاز براى قرنى و نسلى است، بلكه براى تمام نسلها و قرن‌هاى متمادى در طول حيات بشريت است.

پروردگارا به شكرانه وجود اين نعمت ستُرگ، دانشمندان، معلمان و استادان ما را برآن دار كه دل‌هاى جوانان ما و فرزندان امّت اسلام را با نهج‌البلاغه و كلام على (ع) پيوند

[1] . ر. ك: نهج البلاغه، خطبه 189 و خطبۀ 93.

[2] . ر. ك: قمى عباس، مفاتيج الجنان، ص 116 (فرازى از دعاى كميل)

[3] . ر. ك: رحمانى همدانى، الامام على (ع)، ص 606؛ احمدى ميانجى، موافق الشيعه، ج 3، ص 123.