«امَا وَ اللَّهِ لَقَدْ تَقَمَّصَها فُلانٌ وَ إنَّهُ لَيَعْلَمُ انَّ مَحَلّىِ مِنْها مَحَلُّ الْقُطْبِ مِنَ الرَّحَى. يَنْحَدِرُ عَنّىِ السَّيْلُ وَلا يَرْقَى الَىَّ الطَّيْرُ. فَسَدَلْتُ دُونَها ثَوَّباً وَ طَوَيْتُ عَنها كَشْحاً. وَ طَفِقْتُ أَرْتَإى بَيْنَ انْ أَصُولَ بِيَدٍ جَذَّاءَ أَوْ أَصْبِرَ عَلى‌ طيخَةٍ عَمْياءَ يَهرَمُ فيهَا الْكَبيرُ. وَ يشَيبُ فيَها الصَّغِيرُ وَ يَكْدَحُ فيهَا مُؤْمِنٌ حَتّى يَلْقَى رَبَّهُ. فَرَأَيْتُ أَنَّ الصَّبْرَ عَلى‌ هاتَا أَحْجَى فَصَبَرْتُ وَ فِى الْعَيْنِ قَذىً. وَ فِى الْحَلْقِ شَجاً ...» (1)؛

هان به خدا سوگند جامه خلافت را فلانى (ابن ابى قحافه: ابوبكر) درپوشيد و مى‌دانست كه من براى خلافت مانند قطب وسط آسيا باشم و آنرا جز من نشايد. كوه بلند را مانم كه علوم و معارف از سرچشمه فيض من همانند سيل سرازير مى‌شود و هيچ پرنده‌اى در فضاى علم و دانش به اوج رفعتم نمى‌رسد (چون اوضاع را چنين يافتم) دامن از خلافت در چيدم و پهلو از آن پيچيدم و ژرف انديشيدم كه چه بايد، و از اين رو كدام شايد؟ با دست تنها ستيزم يا صبر پيش گيرم و از ستيز بپرهيزم؟ در جهانى كه تيره و بلا همگان را فراگرفته است. بلايى كه پيران در آن فرسوده و خردسالان پير شوند و ديندار تا ديدار خداوند در چنگال رنج بسر ببرد. چون نيك سنجيدم، صبر خردمندانه را برگزيدم. پس صبر پيشه كردم در حالى كه چشمانم را غبار و خاشاك و گلويم را استخوان گرفته بود.

صبرى كه امام در پيش گرفت و سكوتى كه او اختيار نمود، بسيار جانكاه و تلخ بود، امّا براى مصلحت اسلام و وحدت بين مسلمانانى كه رسول خدا (ص) براى هدايت آنها از ظلمت و جاهليت به نور و معرفت، خون دلها خورد، رنج‌هاو مصيبت‌ها ديد، تبعيد و آوارگى كشيد و در دفاع از كيان مقدس اسلام با اين كه سپاه اسلام در برابر دشمن خيلى كمتر بود امّا با تمام شهامت و دلاورى در برابر كفّار و مشركين ايستاد و در تمام اين مراحل على (ع) از پيامبر خدا (ص) جدا نشد و پس از رسول خدا (ص) چه كسى مى‌تواند براى حفظ اين اسلام دلسوزتر ازعلى (ع) باشد. اگر على (ع) در برابر بزرگترين حق خود سكوت اختيار مى‌كند و مصلحت عموم را بر حق شخص خود ترجيح مى‌دهد علاوه بر آن كه عالى‌ترين نمودار شجاعت و ايثار و جوانمردى را در طول تاريخ ترسيم مى‌كند، از انجام مسئوليت خود در برابر اسلام و امّت اسلام هرگز در غفلت نيست. آن

----------------------------‌

(1) . نهج‌البلاغه، خطبه 3.