«... وَايْمُ اللَّهَ يَميناً أَسْتَثْنِى فِيهَا بِمَشِيئَةِ اللَّهِ لَأَرُوضَنَّ نَفْسِى رِيَاضَةً تَهَشُّ مَعَهَا إِلَى الْقُرْصِ إِذَا قَدَرْتُ عَليْهِ مَطْعُوماً، وَ تَقْنَعُ بِالْمِلْحِ مَأْدُوماً، وَ لَأَدَعَنَّ مُقْلَتِى كَعَيْنِ مَاءٍ نَضَبَ مَعِينُهَا مُسْتَفْرِغَةً دُمُوعُهَا.» [1]؛

و سوگند به خدا برعهده خود مى‌گيرم- كه اراده و مشيّت خدا را از آن كنار مى‌گذارم- نفس خود را چنان تربيت كنم كه اگر گرده نانى براى خوردن يافتم شاد شود، و از نانخورش به نمك خرسند گردد و كاسه چشمم را به حال خود واگذارم تا چون چشمه خشكيده، در آن آبى نمانده و اشكى كه دارد بريزاند.

على (ع) با اين شيوه زندگى كه برداشت بسيار كم از دنياى بزرگ و بسنده كردن به گرده نانى و مقدارى نمك است، ديگران را بر خود ترجيح مى‌دهد. و اگر ديگران بخواهند چنين بهره‌اى از دنياى خويش داشته باشند- كه هرگز نتوانند- و در اثر ضعف و ناتوانى از هدف اصلى باز بايستند به يقين على (ع) آنها را سرزنش خواهد كرد، همان‌گونه كه با عاصم بن زياد رفتار نمود. على (ع) با اندك بهره‌اى از دنيا، در نهايت پايدارى و استقامت، سخت‌ترين كارها را انجام مى‌دهد و قويترين هماوردان را از پاى در آورد و بيشترين عبادات و مناجات را بجاى مى‌آورد. محمّد بن عبداللَّه اسكافى معتزلى در كتاب خود «المعيار و الموازنه» كه در فضايل امير المؤمنين (ع) نگاشته است و افضليت آن حضرت را بر تمام عالميان بعد از انبياء الهى ثابت كرده است. در قسمتى از اين كتاب بابى با عنوان:

«فى ان الامام امير المؤمنين على بن ابى‌طالب (ع) كان قد فاق العالمين زهداً و صبراً و عبادةً، و كان ازهدهم فى الزخارف الدنيويّة واصبرهم عند الهزاهز و الشدائد و اعبدهم فى ساحاة المناجات مع اللَّه و مقام العبودية.» [2]

اسكافى براى اثبات تمام اين فضايل با استناد به آيات قرآن و روايات با ذكر منابع، همّت گماشته است كه مى‌فرمايد:

[1] . نهج‌البلاغه، نامه 45.

[2] . محمد بن عبداللّٰه اسكافى، المعيار و الموازنه، ص 226.