- لَوْلَا عَلِىٌّ لَهَلَكَ عُمَرُ؛ [1]

اگر على نبود، عمر هلاك مى‌شد.

- لَا بَقِيتُ لِمُعْضِلَةٍ لَيْسَ لَهَا أَبُوالْحَسَنِ؛ [2]

باقى نباشم بامشكلى كه ابوالحسن على (ع) براى (حل) آن نباشد.

- لَا يَفْتيَنَّ أَحَدٌ فِى الْمَسْجِدِ وَ عَلِىٌّ حَاضِرٌ؛ [3]

وقتى على (ع) در مسجد حاضر است هيچ كس حق فتوا دادن را ندارد.

چنين اقرارها از سوى عمر بيانگر اين است كه تنها مرجع علوم فقهى و معارف اسلامى در بين بزرگان صحابه، حضرت على (ع) بوده است. علماى شيعه و اهل‌سنت روايت كرده‌اند كه پيامبر اكرم (ص) در مورد على (ع) فرموده‌اند:

«أَقْضَاكُمْ عَلِىٌّ» كه قضا بمعناى فقه است، بنابراين، فقيه‌ترين آنها على (ع) بوده است و نيز همگان روايت كرده‌اند كه پيامبر اكرم (ص) وقتى كه على (ع) را براى امر قضا و داورى به يمن فرستاد فرمود:

«أَللَّهُمَّ اهْدِ قَلْبَهُ وَ ثَبِّتْ‌لِسَانَهُ» و پس از اين دعاى پيامبر (ص) بود كه على (ع) فرمود:

«فَمَا شَكَكْتُ بَعْدَهَا فِى قَضَاءِ بَيْنَ اثْنَيْنِ» [4]

هرگز پس از اين دعاى رسول اكرم (ص) در حكم و داورى بين دو شك‌نكردم.

«از جمله علوم ديگر، علم تفسير قرآن است كه منبع اصلى اين علم نيز على (ع) است و ديگران از او گرفته‌اند. و اگر به كتاب‌هاى تفسيرى مراجعه شود، صحت اين امر معلوم مى‌گردد، زيرا اكثر روايات تفسيرى از او و ابن‌عباس است و همه مردم موقعيت ابن‌عباس‌

[1] . رك: بهج‌الصباغة فى شرح نهج‌البلاغه، محمد تقى شوشترى، ج 1، ص 72 (منابع متعدد اين روايات آمده است).

[2] . الصراط المستقيم، زين العابدين العاملى ج 1، ص 155؛ بحار الانوار ج 41 ص 141؛ الغدير ج 3، ص 98؛ بهج الصباغه ج 1، ص 72 و...

[3] . رك: منابع پيشين.

[4] . سنن‌ابوداود، ج 3، ص 301؛ و سنن ابن ماجه، ج 2، ص 774، ح 2310 و مسند زين على، ص 294 و مسند احمد بن حنبل، ج 1، ص 83 و 111 و 136 و ارشاد مفيد، ص 105 و...