علوم را به اشاره و اجمال به على (ع) آموخته است و ضوابط اصولى و كليد گشايش اين ابواب را به او سپرده است. زيرا عقل نيز چنين تعليم و آموزشى را به تفصيل و با تمام جزئيات، هر قدر فرصت زمانى هم زياد باشد، ناممكن مى‌داند.

تعليم اجمالى پيامبر در حق على (ع) صورت تفصيل به خود مى‌گيرد

آيا ممكن است تعليم اجمالى پيامبر (ص) در حق على (ع) صورت تفصيل به خود بگيرد؟ بعضى از موهبت‌هاى ذاتى و استعدادهاى نهفته در وجود انسان اگر به عرصه ظهور برسد به انسان توانايى انجام برخى از كارهاى فراترازعادت را مى‌دهد و آدمى را به مجهولات آن سوى زمان و مكان آگاه مى‌كند، و اين در همه انسان‌ها به يك ميزان به ظهور نمى‌رسد، بلكه به عقل، روح و وجدان وابسته است، يعنى هر چقدر انسان از نظر صفاى عقل و طهارت روح و پاكى وجدان در حد متعالى‌تر باشد، اين استعدادها و موهبت‌ها در او قويتر مى‌گردند و او را در كسب چنين آگاهيها و انجام كرامات بيشتر يارى مى‌دهند. و آنچه درباره امامان معصوم مى‌دانيم اين است كه آنها انسان‌هاى از خود رسته و به خدا پيوسته بوده‌اند و از نظر صفاى باطن و پاكى روح و ارتباط با ذات اقدس حقّ در بين انسان‌ها در حدّ نهايى بوده و كامل‌ترين آنها بشمار مى‌رفته‌اند و چنين حالاتى در مورد على (ع) كه امام اوّل شيعيان و ابوالائمه است، جايگاه ويژه‌اى دارد و دوست و دشمن بدان اقرار كرده‌اند.

پس رسول خدا (ص) به طور اجمال على (ع) را از اسرار جهان آگاه ساخت و علوم لازم را به او سپرد و در حفظ اين علوم برايش دعا كرد و استوارترين راه هدايت را نيز فراروى او نهاد تا آن امام وارسته، خود را به بالاترين درجه ايمان و صفاى دل و كمالات انسانى برساند و با اين تعالى روح از استعدادها و نيروى نهفته در ضميرش زمينه‌اى براى شناخت جزئيات و تفاصيل امور فراهم سازد كه در اين حالت گويا تعليم اجمالى، صورت تفصيل را به خود گرفته است. [1]

[1] . شيخ محمد مهدى شمس‌الدين در كتاب «در اسارت فى نهج‌البلاغه» ترجمۀ محمود عابدى (جستجويى در نهج‌البلاغه) بحثهايى دربارۀ علم امام عليه‌السلام و پيش‌گويى‌هاى او آورده است، صص 157-182.