«... منظور امام (ع) از عبارت «كَلَعْقةِالكلب انْفَهُ» كوتاهى زمان است و مدت خلافت مروان نُه ماه بود و چهار فرزند او پشت سر هم به خلافت رسيدند كه به خلافت رسيدن چهار برادر در پى هم نه در دوران خلافت بنى‌اميه سابقه داشته است و نه خلافت ديگران.

آنان فرزندان عبدالملك بن مروان يعنى: وليد، سليمان، يزيد و هشام بوده‌اند كه همه مردم براين تفسير اتفاق نظر دارند. امّا به عقيده من بايد فرزندان مروان و از صلب خودش باشند نه فرزندان پسرش، كه عبارتند از: عبدالملك و عبدالعزيز و بشر و محمّد كه انسان‌هاى قوى و شجاعى بودند. عبدالملك خلافت مركزى را به عهده گرفت، بشر والى عراق شد و محمّد و عبدالعزيز واليان جزيره و مصر گرديدند، و هركدام از آنان آثارى از خود به جاى گذاشتند و اين تفسير بهتر است زيرا (طبق تفسير اوّل) وليد و برادرانش فرزندان پسر مروان بودند و (طبق تفسير دوم) اين چهار نفر فرزندان خودِ مروان بودند. آنچه را كه اميرالمؤمنين (ع) در اين كلام پيش‌گويى كرده بود، همان‌گونه به وقوع پيوست ...» [1]

فيض‌الاسلام در شرح اين كلام، مدت امارت و حكومت مروان را چهار ماه و ده روز مى‌داند. [2]

به قدرت رسيدن بنى‌اميه، فتنه‌ها و سرانجام آنها

امام على (ع) در فرازى از بيانات خود از روى كار آمدن بنى‌اميّه و سرعت انقراض دولت آنان خبر مى‌دهد و مى‌فرمايد:

«حَتَّى يَظُنُّ الظَّانُّ أَنَّ الدُّنْيَا مَعْقُولَةٌ عَلَى بَنىِ‌أُمَيَّةَ، تَمْنَحُهُمْ دَرَّهَا وَ تُورِدُهُمْ صَفْوَهَا، وَلَا يُرْفَعُ عَن هذِهِ اْلأُمَّةِ سَوْطُهَا وَلَا سَيْفُهَا، وَ كَذَبَ الظَّانُّ لِذَلِكَ. بَلْ هِىَ مَجَّةٌ مِنْ لَذِيذِ الْعَيْشِ يَتَطَعَّمُونَهَا بُرْهَةً، ثُم يَلْفِظُونَهَا جُمْلَةً!» [3]؛

(تسلّط و چيرگى بنى‌اميه بر مردم آن چنان فراگير است) تا اينكه گمان كننده (دنياپرست و ظاهربين) گمان مى‌كند كه دنيا همانند شتر زانو بسته در اختيار بنى‌اميّه است كه شيرش را

[1] . ابن‌ابى‌الحديد، شرح نهج‌البلاغه، ج 2 (رحلى)، خطبه 72، ص 54.

[2] . رك: ترجمه و شرح نهج‌البلاغه، فيض‌الاسلام، خطبه 72، ص 171.

[3] . نهج‌البلاغه، خطبه 87.