اختلاط حق و باطل‌

حق در عالم ملكوت، صريح و خالص است، ولى وقتى به عالم ماده تنزل مى‌كند، خلطى از باطل با آن همراه مى‌گردد و گاه اين خلط باطل كه در لباس حق جلوه‌گر شده، حق را مى‌پوشاند. اين خصوصيّت عالم ماده و امتحان است كه باطل در لباس حق جلوه‌گر شود تا انسان‌ها به فتنه گرفتار آيند و جوهره ذاتى‌شان آشكار شود و حق طلب از باطل خواه متمايز گردد و اين خصوصيت را حضرت حق قرار داده است. خداوند اين خصوصيت را در قالب مثالى مشخص كرده:

(أَنزَلَ مِنَ السَّماءِ مَاءً فَسَالَتْ أَوْدِيَةٌ بِقَدَرِهَا فَاحْتَمَلَ السَّيْلُ زَبَداً رَابِياً ... كَذلِكَ يَضْرِبُ اللَّهُ الْحَقَّ وَالْبَاطِلَ فَأَمَّا الزَّبَدُ فَيَذْهَبُ جُفَاءً وَأَمَّا مَا يَنفَعُ النَّاسَ فَيَمْكُثُ فِي الْأَرْضِ ...)

(رعد: 17)

از آسمانى آبى فرو فرستاد، پس رودخانه‌هايى به اندازه گنجايش خودشان روان شدند، و سيل كفى بلند روى خود برداشت ... خداوند حق و باطل را چنين مثل مى‌زند. اما كف، بيرون افتاده از ميان مى‌رود، ولى آنچه به مردم سود مى‌رساند در زمين [باقى‌] مى‌ماند.

خداوند در اين آيه، حق را به آب باران تشبيه كرده كه آبى خالص و صاف است و از آسمان نازل مى‌شود و اين آب خالصِ نازل شده، در وادى‌هاى مختلف به حسب ظرفيتشان جريان مى‌يابد و در اين جريان يافتن بعد از نزول، كفى بر خود مى‌اندازد و اين اختلاف حق و باطل است كه امتحان را ممكن مى‌گرداند و حق طلب را از باطل خواه متمايز مى‌سازد.

پيامبران روشنگر حقايق و پاك كننده نفوس‌

با توجه به اين اختلاط حق و باطل در دنياست كه بشر محتاج هدايت مى‌گردد و با توجه به ناتوانى عقل از تبيين همه حقايق، چشم به راه هدايتگر آسمانى مى‌ماند و پيامبران براى تبيين حق و متمايز ساختن آن از باطل و راه بردن انسان‌ها به سوى طهارت و پاكى، مبعوث مى‌شوند. [1]

[1] - ر. ك: آل عمران (3): آيۀ 164؛ بقره (2)، آيۀ 151؛ جمعه (62)، آيۀ 2؛ مائده (5)، آيۀ 6