جنبه‌هاى مبارزات انبيا

قيام انبيا- صلوات‌الله عليهم اجمعين- داراى دو جنبه است:

جنبه اول- قيام براى ابلاغ وحى و دعوت انسان‌ها به توحيد، مكارم اخلاق و عمل صالح و نهى كردن آنان از شرك و رذائل اخلاقى و عملى. در جامعه‌اى كه شرك حاكميت دارد و نمرودها و فرعون‌ها ادعاى خدايى مى‌كنند و همه موظّف به كرنش و سجده در برابر آنها هستند و هر كس عقايد باطل را انكار كند و مخالف آن عمل نمايد با قهر و غضب حاكميت رو به رو مى‌شود، اعلام توحيد و باطل بودن خدايان ديگر، جرأت و شهامت مى‌خواهد و هيچ قيامى به اين ارزشمندى و خطرناكى نمى‌باشد. اصحاب كهف، جوانمردانى بودند كه از درباريان پادشاه جبّار زمان خود بودند و آن پادشاه جبّار ادعاى خدايى داشت و مردم را به پرستش خود و ديگر خدايان وامى‌داشت. اصحاب كهف كه تنها خداى يگانه را شايسته پرستش مى‌دانستند- و نه مخلوقات او را- تصميم گرفتند در مقابل اين اجبار بايستند و در جلسه رسمى دربار، اعتقاد خود را به ربوبيّت و الوهيّت خداى يگانه و انكارشان را نسبت به خدايان ساختگى اعلام كنند. چنين اقدامى جرأت و جسارت فوق‌العاده مى‌خواست [1] و خطر قطعى در پى آن بود و لذا قرآن در تمجيد از اقدام آنان مى‌فرمايد:

(وَ رَبَطْنَا عَلَى‌ قُلُوبِهِمْ إِذْ قَامُوا فَقَالُوا رَبُّنَا رَبُّ السَّماوَاتِ وَالْأَرْضِ لَن نَدْعُوَا مِن دُونِهِ إِلهاً لَقَدْ قُلْنَا إِذاً شَطَطاً) (كهف: آيه 14)

و دل‌هايشان را استوار گردانيديم آن گاه كه [به قصد مخالفت با شرك‌] برخاستند و گفتند:

پروردگار ما پروردگار آسمان‌ها و زمين است. جز او هرگز معبودى را نخواهيم خواند كه در اين صورت قطعاً ناصواب گفته‌ايم.

اصحاب كهف فقط اعلام علنى توحيد و باطل بودن شرك را وظيفه خود دانستند و براى انجام اين وظيفه قيام كردند و بعد از آن، در فرصت مناسب فرار كردند، ولى پيامبران‌

[1] - ر. ك: الميزان، ج 13، ص 252