4- انجام تكاليف دينى مستلزم داشتن حجت شرعى و عقلى معتبر است. فرض عدم امكان شناخت دين، راه تحصيل حجّت شرعى و عقلى را بر بندگان خدا مسدود مى‌كند.

در نتيجه، باورها، كردارها و اعمال مؤمنان، فاقد حجت شرعى و مشروعيت دينى و الهى مى‌شود.

5- روش آموزى و قاعده‌گذارى پيشوايان معصوم (ع) براى فهم درست متون دينى و جلوگيرى از كج‌فهمى و فهم‌هاى غير واقعى، مانند ارجاع متشابهات قرآنى و روايى به محكمات آنها، عرضه روايات بر قرآن و نيز سيره رهبران دينى بر مطالعه روشمند متون دينى همچنين سيره عملى و ارتكاز ذهنى مسلمانان، گواه بر امكان فهم دين است.

6- نهى و نكوهش شديد از تفسير به رأى و بدون ضابطه از متون دينى در روايات معصومين (ع) [1]، گواه روشن ديگرى بر امكان فهم دين و كسب معرفت دينى است.

راه‌هاى شناخت دين‌

اكنون كه روشن شد فهم دين ممكن و بلكه ضرورى است، بايد ديد راه يا راه‌هاى فهم دين و دستيابى به معرفت دينى معتبر چيست؟

در پاسخ بايد گفت متون دينى و قرآنى هم به دليل زبان به كار گرفته شده در آنكه به تصريح خود قرآن «عربى مبين» [2]، (يعنى محاوره‌اى و عرف عقلايى رايج ميان عموم مردم و قابل فهم براى آنها) است و هم به لحاظ معنايى كه داراى مراتب متعدد مى‌باشد، براى عموم مردم با هر سطح فكرى و فرهنگى به فراخور درك و فهم آنها قابل ادراك و فهم است. ولى فهم روشمند و متخصّصانه از متون دينى كه ما درصدد اثبات آن هستيم و داراى اعتبار دينى و حجت شرعى مى‌باشد، تنها در توان عالمان و مجتهدان ژرف‌نگرى است كه قادرند از راهكارهاى درست آن وارد شوند و به شناخت و فهم تخصصى دين دست يازند.

[1] - ر. ك. الميزان، ج 3، ص 75-87؛ بحارالانوار، ج 36، ص 327 و ج 89، ص 110

[2] - ر. ك. نحل (16)، آيه 103