4- آگاهى به مسائل مهم علم اصول به مقدارى كه در استنباط احكام فقهى تأثير دارند.

5- شناخت كامل روايات: روايات اسلامى (: مجموعه سخنان پيامبر و ائمه معصوم (ع))، علاوه بر اين كه خود به عنوان «سنت»، يكى از سه منبع كشف و استخراج احكام مطرح هستند، كليد فهم قرآن به ويژه آيات متشابه آن نيز به شمار مى‌آيند. از اين رو، شناخت كامل روايات لازم است. شناخت روايات هم مبتنى بر روشن شدن سند روايات و دلالت آنها است.

بر اين اساس، آشنايى با علوم مقدماتى فهم روايات يعنى علم رجال، درايه و حديث و نيز شناخت انواع حديث از قبيل متواتر، صحيح، حسن و ... لازم است؛ و نيز دانستن قواعدى كه تحت عنوان «تعادل و تراجيح» مطرح بوده و براى شناخت احاديث صحيح از ناصحيح به كار مى‌رود، ضرورت دارد.

6- آشنايى لازم با علوم قرآنى و تفسير براى دسته‌بندى آيات و آگاهى از ساختار زبانى متون وحيانى و نيز شأن نزول آيات.

7- آگاهى اجمالى از علوم ديگرى كه در فهم بهتر متون دينى نقش دارند. خودش اين علوم را فراگيرد يا اين‌كه از اهل فن پرسش نموده و اطلاعات مورد نياز را به دست آورد.

8- دخالت دادن عنصر زمان و مكان در فهم متون و صدور فتوا.

9- داشتن ممارست و تمرين مستمر در فروع فقهى و تطبيق آنها با اصول، تا از اين طريق ملكه استنباط براى او حاصل شود.

10- آشنايى با نظريات علماى بزرگ اهل سنت كه در گذشته و به‌ويژه در زمان ائمه (ع) رايج بوده است.

نتايج بحث‌

از آنچه گفته شد نتايج زير به دست آمد:

1- اجتهاد قانون‌گذارى نيست، بلكه استنباط و استخراج احكام و قوانين دينى است؛ زيرا جامعيت و كمال دين اسلام، اقتضا دارد كه هيچ مسأله‌اى از مسائل دنيوى و اخروى مورد نياز انسان، بدون حكم نباشد. در اين زمينه اخبار و روايات به قدرى زياد است كه‌