و حيات پرتحرك اجتماعى، تقويت روحيه خودكفايى، تكيه و اعتماد بر توان نيروهاى خودى، شناخت دوست از دشمن و در نهايت پيروزى بر دشمنان است. نيز جهاد از جنبه اخروى و معنوى، موجب كسب رضاى الهى، استجابت دعا، گشوده شدن درهاى رحمت الهى، بخشش گناهان، نجات از عذاب الهى، ورود به بهشت و رسيدن به مقام قرب الهى و غير آن مى‌گردد.

برخى از آثار و پيامدهاى ناگوار ترك دفاع و جهاد در اسلام، انهدام پايگاه‌هاى توحيد و خداپرستى، گرفتارى به خوارى و ذلت، از ميان رفتن هويت دينى و ملى، عزت و آبرو و شخصيت انسانى، كاستى ايمان، محروميت از رحمت و عنايات خداوندى، رواج باطل و فساد و منكرات، محروميت از عدل و انصاف و از همه مهم‌تر، كيفر سخت الهى در سراى باقى و افتادن در آتش دوزخ مى‌باشد. [1]

ابعاد و انواع دفاع‌

جهاد و دفاع حد و مرزى نمى‌شناسد و به تناسب نوع تهاجم و عرصه تاخت و تاز دشمن، متفاوت مى‌شود و به همين دليل داراى ابعاد و انواع مختلفى مى‌باشد؛ ولى در يك تقسيم‌بندى كلى مى‌توان جهاد و دفاع را به دو قسم: دفاع شخصى و دفاع از آرمان‌ها و عقايد دينى- اسلامى، تقسيم كرد.

چرا كه گاه دشمن، حريم شخصى انسان را مورد تعرض و تهاجم قرار مى‌دهد، كه انسان نيز بايد در برابر متجاوزان به حريم و حقوق خود و وابستگانش به دفاع برخيزد و از جان، مال، آبرو و ناموس خود و بستگانش دفاع كند؛ و گاهى هم دشمن كيان اسلام، سرزمين‌هاى اسلامى و باورها و مبانى دينى- ارزشى را عرصه تاخت و تاز سياسى و نظامى خود مى‌سازد كه ملت بايد به تناسب تعرض دشمن، قدرت دفاعى‌اش را در جانبدارى از دين و آيين، مقدسات دينى، آرمان‌هاى مكتبى، ملى و نيز ميهن و سرزمين خود به كار گيرد.

[1] - براى آگاهى از مباحث مربوط به جهاد و نيز آيات و روايات مربوط به آثار مثبت جهاد و پيامدهاى منفى ترك آن ر. ك. وسائل الشيعه، ج 11، (كتاب الجهاد)؛ جهاد و دفاع در اسلام، كدهاى 22/7 و 32/7 تهيه شده در مركز تحقيقات اسلامى سپاه