رساند، ميرزا پس از طى مراحل اوليه تحصيل راهى عراق شد و از محضر درس استادانى همچون «ميرزا محمّدحسن شيرازى» و «فاضل اردكانى» استفاده برد و در رشته‌هاى فقه، اصول و ادبيات به كمال رسيد.

ميرزا پس از درگذشت «ميرزاى شيرازى اول» در سامرا متصدى اداره حوزه علميه شد و با هجرت به نجف اشرف زعامت و مرجعيت شيعه به او واگذار گرديد. [1]

مقام علمى و اخلاقى ميرزاى دوّم‌

ميرزاى دوم از فحول علماى اماميه و فقيهى كامل و مجتهدى مبرز بود. او نظراتى دقيق و افكارى بلند داشت و داراى طبع شعر بود. يكى از آثار وى، كتاب «الْقَصائِدُ الْفاخِرَةِ فى مَدْحِ الْعِتْرَةِ الطَّاهِرَةِ» است كه در راستاى پاسدارى از مكتب اهل بيت، از او به جا مانده‌است. [2]

ميرزا از لحاظ اخلاقى، عالمى با تقوا و وارسته بود. آية اللّه سيد حسن صدر درباره او گفته است:

«بيست سال با وى معاشرت داشتم در اين مدت يك لغزش و خلاف هم از او نديدم و يك روش ناپسند و مستهجن از او مشاهده نكردم. دوازده سال با او، هم بحث بودم و همواره نظرهاى د قيق و افكار عميق و يادآورى‌هاى علمى و ارزنده از او مى‌شنيدم.» [3]

خدمات فرهنگى، اجتماعى ميرزاى دوّم‌

ميرزاى دوّم چون بار سنگين مرجعيت شيعه را به دوش گرفت، در راستاى پاسدارى از مكتب اسلام به دادن فتوا و گفتن درس و تربيت عالمان دينى همچون گذشته ادامه داد و مجلس درس از مورد استفاده علماى بزرگ گرديد. [4] مرحوم ميرزا علاوه بر اشتغالات علمى در رسيدگى به وضع فقرا و درماندگان و حل مشكلات آنان اهتمام مى‌ورزيد و درِ خانه‌اش به روى مستمندان باز بود.

[1] - ريحانة‌الادب، ج 6، ص 65.

[2] - همان.

[3] - بيدارگران اقاليم قبله، ص 98.

[4] - ريحانة‌الادب، ج 6، ص 65.