آن به فضائل اخلاقى داشت، نماز شب ايشان هيچگاه ترك نمى‌شد. و در طول ساليان خدمتگزارى به جهان اسلام، هيچكس از ايشان يك كلمه ناشايست نشنيد. [1]

آيةاللّه نائينى هرگز اوقات گرانبهايش را بيهوده صرف نمى‌كرد و در گفت و شنود با مردم و رسيدگى به نيازها و مشكلات آنان، با شرح صدر و گشاده‌رويى برخورد مى‌كرد.

او در مصرف بيت المال صرفه‌جويى مى‌نمود و تا آنجا كه مقدور بود از سهم مبارك امام (ع) و ساير حقوق شرعيه استفاده خصوصى نمى‌كرد و نمونه بارزى از تقوا و صلاح و رستگارى بود، همان طور كه نمونه بارزى در بلندانديشى در اصول علم و فقه به شمار مى‌آمد. [2]

خدمات سياسى و اجتماعى آيت‌اللّه نائينى‌

آيةاللّه نائينى علاوه بر خدمات علمى، فرهنگى يكى از بزرگترين حاميان حكومت عدل و قانون در ايران بود و در لحظاتى كه مردم ايران عليه استبداد قيام كرده بودند و بر اثر ضعف فرهنگ و روشن نبودن هدف نهضت، در يك حالت سردرگمى بسر مى‌بردند، آيت‌اللّه نائينى، كتاب شريف «تَنْبيهُ الْامَةِ وَ تَنْزيهُ الْمِلَّة» را نوشت و انواع استبداد و خودسرى پادشاهان مستبد را با منطق و حكمت نشان داد و وظائف علما را نسبت به دين و اوضاع جارى بيان نمود و با تبيين فصول مختلف عهدنامه «مالك اشتر» حدود اختيارات حاكم و حكومت اسلامى را نشان داد. اين كتاب به حاشيه و تقريظ دو تن از مراجع بزرگ يعنى «آيةاللّه آخوند خراسانى» و «شيخ عبداللّه مازندرانى» زينت يافت و همانند دستورالعمل حكومت اسلامى تلقى گرديد. [3] آيةاللّه نائينى در يكى از فصلهاى اين كتاب چنين مى‌نگارد:

«قلع شجره خبيثه شاه‌پرستى و ترويج علم و دانش و مرجعيت امور نوعيه را تابع لياقت و

[1] - فقهاى نامدار شيعه، ص 405-406.

[2] - همان، ص 406.

[3] - همان، ص 407؛ اعيان الشيعه، ج 6، ص 54؛ و ريحانة‌الادب، ج 1، ص 127.