را جهت طرح مسأله ملى شدن نفت، فراهم ساخت و با تمام وجود از آن حمايت كرد.

وى عليه كابينه «سپهبد رزم آرا» كه مأموريت داشت با برقرارى حكومت سرنيزه نهضت نفت را سركوب كند اعلاميه صادر كرد و مردم را متوجه اهميت مسأله نمود. [1]

پس از پيروزى نهضت نفت و تشكيل كابينه دكتر مصدق، با قاطعيت تمام از آن پشتيبانى كرد و از مردم خواست با خريد اوراق قرضه ملى و ... از اين دولت حمايت كنند. وى در ماجراى استعفاى «دكتر مصدق» و روى كار آمدن «قوام» با تهييج مردم و اولتيماتوم به شاه، دكتر مصدق را به نخست وزيرى برگرداند. [2]

اين عالم بزرگ كه از سياستهاى دشمن به خوبى آگاه بود، يك روز پيش از كودتاى ننگين آمريكا توسط «زاهدى»، طى نامه‌اى به «دكتر محمّد مصدق»، خطر كودتا را به وى گوشزد كرد و يادآورى نمود، آمريكا مى‌خواهد بدين وسيله، نفت ما را به چنگ آورد. [3] اما متأسفانه دكتر مصدق به جاى همكارى با اين مجتهد بزرگ و رفع خطر كودتا، در جواب وى نوشت:

«اينجانب مستظهر به پشتيبانى ملت ايران هستم والسلام.» [4]

سرانجام كودتاى آمريكايى زاهدى پيروز شد و كابينه «مصدق» سقوط كرد و همانطور كه آيةاللّه كاشانى پيش‌بينى كرده‌بود، قرارداد نفتى «كنسرسيوم» از طرف آمريكا در دستور كار دولت قرار گرفت. اما اين بار نيز آيةاللّه كاشانى كه حفظ منابع مسلمانان را وظيفه خود مى‌دانست، با اعلاميه‌هاى كوبنده افكار عمومى را متوجه اين مسأله ساخت. شاه و دربار كه از مبارزات اين عالم مجاهد، سخت به خشم آمده بودند، بار ديگر وى را دستگير و تصميم گرفتند به شهادت برسانند. اما با توجه به جو عمومى جامعه و اعتراضهاى علما از اين كار منصرف شدند. [5] آيةاللّه كاشانى سرانجام پس از عمرى جهاد و مبارزه، در اسفند سال 1340 ه. ش. دعوت حق را لبيك گفت و چشم از جهان فرو بست. [6]

[1] - روحانيت و نهضت ملى شدن نفت، ص 11.

[2] - همان، ص 16-17.

[3] - مجموعه پيامهاى آيت‌الله كاشانى، ج 3، 431.

[4] - روحانيت و نهضت ملى شدن نفت، ص 118.

[5] - همان، ص 32.

[6] - همان.