آيةاللّه حائرى پس از پيشنهاد علما و اهالى قم مبنى بر حضور در قم، جلسات درس و بحث را از اراك به قم انتقال داد و در سايه توجهات پروردگار متعال و عنايات حضرت معصومه عليهاالسلام، حوزه علميه قم به دست بابركت ايشان تأسيس گرديد. حوزه‌اى كه در طول حيات خود منشأ خيرات و بركات فراوانى براى اسلام و جامعه اسلامى بوده‌است.

اين عالم بزرگ، سرانجام پس از عمرى تلاش و كوشش در راه اسلام، در سال 1355 ه. ق. مطابق با 1312 ه. ش. دار دنيا را وداع گفت و در كنار قبر مطهر حضرت معصومه سلام‌اللّه عليها مدفون گرديد. [1]

مقام علمى و اخلاقى آيةاللّه حائرى‌

حاج شيخ عبدالكريم حائرى فقيهى بزرگ و عالمى نمونه بود. پس از فوت «آيةاللّه ميرزا محمّدتقى شيرازى» به مرجعيت تقليد رسيد و رياست علمى شيعه در ايران، به وى واگذار شد. او فقيهى توانا و متفكرى عميق بود و به جهت دقت و تبحر ويژه‌اى كه در فقه داشت، آيةاللّه ميرزا محمّدتقى شيرازى مقلدان خود را در احتياطهاى واجب، به ايشان ارجاع مى‌داد. [2]

او از لحاظ اخلاقى اسوه زمان بود. علم، عقل و سياست را با هم داشت. پيرامون كارها و سخنان خود ابتدا فكر مى‌كرد و با تأمل اقدام مى‌نمود؛ اهل دعا و عبادت بود؛ به خاندان پيامبر صلى‌اللّه عليه و آله عشق مى‌ورزيد و هر روز پيش از درس حوزه دستور مى‌داد مقدارى روضه بخوانند، سپس درس را شروع مى‌كرد. [3]

اين فقيه بزرگ براى اساتيد و بزرگان علم احترام زيادى قائل بود. به آراء مردم ارج مى‌نهاد و در كارهاى اجتماعى از نظر ديگران استفاده مى‌كرد. اهل ايثار بود و با آنكه اموال زيادى به دستش مى‌رسيد، زندگى ساده‌اى داشت. [4]

خدمات فرهنگى، اجتماعى‌

آيةاللّه العظمى حاج شيخ عبدالكريم حائرى در راستاى گسترش علوم اسلامى، سالها در

[1] - اعيان الشيعه، ج 8، ص 42.

[2] - همان.

[3] - فقهاى نامدار شيعه، ص 438.

[4] - اعيان الشيعه، ج 8، ص 42.