زمان بر كتاب «كفايةالاصول» استاد خود، حاشيه زد. [1]

در سال 1328 ه. ق. با كوله‌بارى از علم و فقاهت به زادگاه خود، بروجرد بازگشت و به تدريس خارج فقه و اصول و تبليغ معارف اسلام مشغول شد. [2]

با پيش آمدن عارضه كسالت به تهران منتقل و در بيمارستان «فيروزآبادى» بسترى گرديد. پس از معالجه و ورود به قم، قلم تقدير الهى بر آن قرار گرفت كه در اين شهر بماند و تشنگان علوم دينى را از چشمه زلال علم خود سيراب سازد.

آيةاللّه بروجردى، جلسات درس و بحث را از بروجرد به قم منتقل كرد. با ورود ايشان تحولى در حوزه علميه قم به وجود آمد و بنيه علمى حوزه تقويت شد. گرچه ايشان قبل از هجرت به قم در گوشه و كنار مقلدانى داشت اما پس از فوت «آيةاللّه حاج آقا حسين قمى» مرجعيت تقليد شيعه به ايشان محول گرديد و يگانه مرجع شيعه شد. [3] نامبرده پس‌از عمرى خدمت به‌اسلام، سرانجام در سال 1380 ه. ق. مطابق 1340 ه. ش.

دار دنيا را وداع گفت و به ملكوت اعلا پيوست. [4]

مقام علمى و اخلاقى‌

آيةاللّه بروجردى فقيهى عاشق و دلباخته علم بود. و در اين راه خستگى به خود راه نمى‌داد. در علوم عقلى و نقلى و فقه و اصول تخصص داشت و با ورود ايشان به حوزه علميه قم، اين حوزه به اوج شكوفايى و بالندگى خود رسيد و فقه و فقاهت روح تازه‌اى يافت.

روش فقهى آيةاللّه بروجردى يكى از ويژگيهاى اين فقيه بزرگ بود. او با تاريخ فقه آشنايى داشت، سبك فكرهاى مختلف فقهاى گذشته و حال را مى‌شناخت، بر حديث و رجال مسلط بود و با يك نگاه به سند حديث، صحت و سقم آن را تشخيص مى‌داد.

او علاوه بر فقه شيعه بر فقه ساير مذاهب نيز تا حدود زيادى احاطه داشت، افكار حاكم‌ بر محيط زندگى راويان حديث را مى‌دانست. با قرآن، تفاسير و محيطى كه آيات قرآن در آنها

[1] - آثار الحجة، محمّد رازى، ج 2، ص 10، برقعى، قم.

[2] - همان.

[3] - يكصد سال مبارزه روحانيت مترقى، ج 3، ص 146.

[4] - گنجينۀ دانشمندان، ج 1، ص 351.