سال 940 هجرى قمرى در نجف اشرف درگذشت و به گفته بعضى از علما، وى را به زهر شهيد كردند. [1]

فعّاليتهاى فرهنگى سياسى محقق ثانى‌

محقق ثانى فقيهى مسؤوليت پذير بود. به دعا و عبادت اهميت مى‌داد و از جهت علمى، علامه عصر بود و مقامات او در علم و فضل، تحقيق و تأليف، بالاتر ازحد توصيف است. [2]

او علاوه بر مرجعيت شيعه وتدريس فقه و معارف شيعى، كتابهاى متعددى در موضوعات مختلف همچون «اثْبات الرَّجْعَةِ»، «احكام الْارضين»، «النَّجْمِيِّةِ» و ... تأليف كرد و در زمينه فقه كتاب بزرگ «جامِعُ الْمَقاصد» و كتابهاى ديگرى را نوشت. عظمت جامع المقاصد به قدرى است كه به گفته صاحب جواهر، فقيهى كه «جامع المقاصد» و «وسايل الشيعه» و «جواهر»، نزد او باشد در استنباط احكام به كتاب ديگرى نياز نخواهد داشت. [3]

اين عالم مجاهد شيعه در راستاى اجراى حدود و احكام اسلام در جامعه، بعضى از مسؤوليتها را در دولت شاه طهماسب صفوى پذيرفت و به راهنمايى وهدايت دولتمردان همت گماشت. وى به فرمانداران و رؤساى شهرها و قريه‌ها دستورهايى در زمينه رفتار با مردم، گرفتن ماليات، تعيين مدت و مقدار آن و ... صادر كرد. و دستور داد براى شهرها و روستاها امام جماعت تعيين شود تا احكام شرعى را به مردم بياموزند و واجبات را در جامعه بپادارند. [4]

[1] - فوايد الرضويه، ص 304.

[2] - مراجعه كنيد به ريحانة الادب، ج 5، ص 247.

[3] - همان.

[4] - همان.