تربيت صحيح دينى به مرحله‌اى رسيد كه شايستگى يافت سرمشق ديگران قرار گيرد و الگوى عملى مردمان باشد. او در سال ششم بعثت، به پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله ايمان آورد و براى تثبيت و پيشرفت مكتب اسلام شكنجه‌هاى زيادى متحمل شد در حدى كه در كمرِ وى آتش پرحجمى روشن كردند ولى همچنان بر دين خود استقامت ورزيد او از كسانى است كه همراه پيامبر صلى الله عليه و آله از مكه به مدينه هجرت نمود و از پيشتازان تشكلهاى نظامى و نيروهاى دفاعى مدينه گرديد و در جنگ بدر و ديگر جنگهاى پيامبر صلى الله عليه و آله شركت جُست و همچنين در جنگ صفّين و نهروان به يارى على عليه السلام شتافت. خوارج به‌دليل كينه‌اى كه از او داشتند فرزندش عبدالله را كشتند. او سرانجام در سال 37 ه. ق. در كوفه وفات يافت و امام على عليه السلام بر او نماز گزارد و در پُشت كوفه به خاك سپرد. [1]

امام عليه السلام در گفتارى ويژگيهاى او را برمى‌شمرد و با اين خصوصيات معرفى مى‌كند:

1- او كسى بود كه اسلام را از روى رغبت، بصيرت و اخلاص پذيرفت؛

2- از روى اطاعت و فرمانبردارى هجرت گزيد.

3- به ضروريات مادى زندگى قانع بود و از ثروت اندوزى و تكاثر پرهيز مى‌كرد؛

4- از خداى خود راضى و به پاداش و ثواب اخروى او اميدوار بود.

5- زندگى خود را با جهاد در راه خدا و دفاع از آرمانهاى دينى و حريت و كرامت انسانى سپرى كرد.

6- او پيوسته به ياد مرگ و معاد بود و كارهاى خود را براساس ميزان ثابت و محاسبه اخروى انجام مى‌داد؛ [2]

حضرت على عليه السلام بخاطر صفات برجسته و خصوصيات مثبتى كه او و ديگر يارانش چون مقداد، حجر، ابوذر و ... داشتند. آنها را به‌عنوان الگوهاى عملى معرفى و مردم را به اقتدا از آنان تشويق مى‌كرد.

[1] - فى ظلال نهج‌البلاغه، محمدجواد مغنيه، ج 4، ص 242-243.

[2] - نهج‌البلاغه، حكمت 42، با توضيح از فى ظلال نهج‌البلاغه، ج 4، ص 242-245.