«خبر دادن از آنچه در گذشته در جهان رخ داده‌است.» [1]

و از نظر «ايجى» عبارت است از:

«آشنايى با اوضاع و احوال جهان» [2]

و نظر «سخاوى» چنين است:

«علم به اوضاع و احوال انسان و زمان، در چهارچوبى عام.» [3]

برخى ديگر بر اين عقيده‌اند كه تاريخ عبارت است از:

«حوادث و رويدادهايى كه به وجود آمده و در نقطه‌اى از زمان از ميان رفته‌اند.» [4]

مقصود از تاريخ بويژه تاريخ «علمى و آموزنده» صرف روايت و نقل وقايع نيست بلكه هدف اصلى فراهم آوردن موادّى است تا قوانين كلّى كه در پشت اين رويدادها نهفته است به دست آيد. [5]پس گردآورى اطلاعات درباره حوادث مهم در راه مقصودى كه تاريخ دنبال مى‌كند، گام اوّل است نه رسالت نهايى آن. و اين نوع برداشت، تاريخ را تنها قوّه حافظه نوع انسان و وسيله‌اى براى ضبط حوادث معرفى مى‌كند و نمى‌تواند آن را در قلمرو علم قرار بدهد. [6]

بينش تاريخى قرآن‌

تاريخ از ديدگاه قرآن، مجموعه وقايع و حوادثى است كه در چارچوب قوانين و سنتهاى تغييرناپذير بروز كرده‌اند و بايد به عنوان تجربه و عبرت، در فراروى آيندگان قرار گيرند. اسلام، تاريخ گذشته را با زندگى امروز مرتبط و شناخت درست آن را

[1] - تاريخِ‌ تاريخ نگارى در اسلام، ص 26-27.

[2] - همان.

[3] - همان.

[4] - نقش شخصيتها در تاريخ، محمد تقى جعفرى، ص 3.

[5] - فلسفۀ تاريخ ابن خلدون، محسن مهدى، ترجمۀ مجيد مسعودى، ص 92-93، تلخيص.

[6] - ر. ك: نقش شخصيتها در تاريخ، ص 3.