مى‌شود و نظام جديدى جايگزين آن مى‌گردد. (1)و آن را در طول تاريخ بشر مى‌بينيم.

انسان بدوى و دور از تمدن زمانى فاقد كمالات معنوى بود و همانند حيوانات تلاشى جز در سطح مادى و ابتدايى نداشت، ولى در جريان تاريخ توانست پا فراتر بگذارد و در افق روشنترى از انسانيت قرار گيرد. (2)

فلسفه تاريخ نيز همانند دو نوع گذشته (تاريخ نقلى و علم تاريخ) داراى چهار خصيصه اساسى زير است:

الف- كُلّى بودن.

ب- عقلى بودن.

ج- علم به «شدن» جامعه‌ها نه «بودن» آنها.

د- علم به يك جريان كه از گذشته آغاز شده و تا آينده كشيده مى‌شود. (3)

--------------------

(1) - فلسفۀ تاريخ، مرتضى مطهرى، ج 1، ص 145.

(2) - فلسفۀ تاريخ، حسين كريمى، ص 14.

(3) - جامعه و تاريخ، ص 64.