«الَيمينُ وَ الشِّمالُ مَضَلَّةٌ وَ الطَّريقُ الْوُسْطى‌ هِىَ الْجادَّةُ عَلَيْها باقِىَ الْكِتابِ وَ آثارُ النُّبُوَّةِ وَ مِنْها مَنْفَذُ السُّنَّةِ وَ الَيْها مَصيرُ الْعاقِبَةِ» [1]

انحراف به چپ و راست (افراط و تفريط) گمراهى و جادّه اصلى راه وسط است. مسير قرآن و آثار نبوت برآن است و روزنه‌هاى سنت پيامبر به اين راه باز مى‌شود و سرانجام، همين راه مقياس كردار همگان است.

استاد مطهرى دراين‌باره مى‌نويسد:

«ايمان بالاخصّ آنجا كه با علم هماهنگ گردد، نيروى عظيم و كارآمد است و مى‌تواند نقش زير و رو كننده و پيش برنده خارق‌العاده‌اى در حركات تاريخى داشته باشد.» [2]

8- صبر و مقاومت‌

استقامت در برابر مشكلات و صبر «مثبت» از عواملى است كه مى‌تواند جهت تاريخ را عوض كند و به يك سو هدايت نمايد. از اين روست كه پيامبر اسلام (صلى اللَّه عليه و آله) و همراهان و پيروانش مأمور به صبر و پايدارى مى‌شوند:

(فَاسْتَقِمْ كَما امِرْتَ وَ مَنْ تابَ مَعَكَ)[3]

پس همان‌گونه كه فرمان يافته‌اى، استقامت كن و همچنين كسانى كه با تو به سوى خدا آمده‌اند. (بايد استقامت كنند)

سيره عملى حضرت على عليه السلام و ديگر ائمه عليهم السلام اين بود كه در مقاطع لازم صبر ايثارگرانه پيشه مى‌كردند وگرنه تاريخ اسلام، شكل ديگرى رقم مى‌خورد. و اين كلام نهج‌البلاغه شاهد زنده و دليل گويايى است بر روش آنها:

«فَرَأَيْتُ انَّ الصَّبْرَ عَلى‌ هاتا احْجى فَصَبَرْتُ ...» [4]

[1] - نهج البلاغه، خطبۀ 16، ص 58.

[2] - جامعه و تاريخ، ص 81.

[3] - هود (11)، آيۀ 112.

[4] - نهج البلاغه، خطبۀ 3، ص 48.