نام کتاب : تاريخ اسلام در عصر امامت على نویسنده : پژوهشکده سپاه پاسداران جلد : 1 صفحه : 142
گرامى
صلى الله عليه و آله پيشبينى كرده بود، فرمود: «لا الهَ الَّا اللَّهُ و اللَّهُ
اكبر؛ تاريخ تكرار مىشود. [1]
امروز
من براى فرزندان آنان مىنويسم همچنان كه رسول خدا صلى الله عليه و آله براى
پدرانشان نوشت.» [2]
سرانجام،
متن قرارداد با حذف عنوان «اميرالمؤمنين عليه السلام» بگونهاى كه مورد توافق
طرفين بود نوشته شد، كه به برخى از مواد مهمّ آن اشاره مىكنيم:
1. دو
طرف، تسليم حكم خدا در قرآن و سنّت پيامبر صلى الله عليه و آله باشند و آنچه
برخلاف حكم قرآن و سنّت است براى از ميان بردن آن بكوشند.
2.
«حَكَمَيْن» ابوموسى اشعرى و عمروعاص هستند و بايستى- تا زمانى كه از حقّ تجاوز
نكنند- جان و مال و ناموسشان در امان باشد.
3. «حَكَمَيْن»
و همه مسلمانان موظّفند حكم موافق قرآن و سنّت را بپذيرند و بدان عمل كنند.
4. تا
زمان حُكْمِ «حَكَمَيْن» آتش بس برقرار است و هيچيك از دو طرف حقّ تعرّض به ديگرى
را ندارد.
5.
داوران مىتوانند نقطه متوسّطى بين شام و عراق را اختيار كنند. و هيچ كس- بجز
افرادى كه مورد توافق دو طرف باشند- حقّ شركت در مجلس داورى را ندارد. مدّت داورى
نيز تا آخر ماه رمضان است.
6. اگر
داوران تا زمان مقرّر بر پايه قرآن و سنّت حكم نكردند، دو طرف مجازند به حالت اوّل
برگردند و با يكديگر بجنگند.
قرارداد
را عدّهاى از رجال همچون: «عبداللَّه بن عبّاس»، «مالك»، «امام حسن» و «امام
حسين» عليهما السلام، «سعيد بن قيس» و «اشعث» و از اصحاب اميرمؤمنان عليه السلام
و «حبيب بن
[1] -اين جمله
معادل فرماش آن حضرت: «سُنَّةً بِسُنَّةٍ» آورده شده است
[2] - فَالْيَوْمَ
اكْتُبُها الى ابْنائِهِمْ كَما كَتَبَها رسُولُ اللّهِ الى آبائِهِمْ سُنَّةً
وَ مُثْلاً. وقعه صفين، ص 508؛
شرح ابن ابىالحديد، ج2، ص 232 و تاريخ طبرى، ج5، ص
52
نام کتاب : تاريخ اسلام در عصر امامت على نویسنده : پژوهشکده سپاه پاسداران جلد : 1 صفحه : 142