* ابوبكر نخست مهاجران را تعريف كرد، تا عظمت آنان را در ذهن انصار تثبيت نمايد، سپس تا حد ممكن از انصار نيز تمجيد كرد و خود را به صورت داور منصف و بى طرف نشان داد، در نتيجه نظر انصار را به سوى خويش جلب كرد.

* برخلاف ترديدى كه نسبت بع مسأله حلافت در روحيه انصار بود، ابوبكر به طور جزم، خلافت مهاجران را خواست خداوند بلكه بالاتر، به عنوان قضاى حتمى پروردگار، معرفى كرد و زمينه هرگونه ترديد را منتفى ساخت.

* وى پس از اينكه خلافت را حقّ مسلم مهاجران دانست، هر نوع فعالّيت انصار را در اين رابطه پيمان شكنى با خدا و از بين بردن دين، اعلام كرد

* ابوبكر در پايان سخنانش مخاطبان را به عمر و ابو عبيده متوجه ساخت طبعاً آنان او را مقدّم مى‌داشتند و گويا قبلًا آنان مسأله تعيين شحص خليفه را بين خود حلّ كرده بودند. [1]

عكس العمل انصار

سخنان حساب شده ابوبكر، سبب شد انصار از موضع قبلى خود تنزل كرده، در برابر مهاجران سر فرود بياورند، تنها حُبابِ بْنِ مُنْذَرْ (از انصار برخاست و تهديد كرد كه اگر مهاجران با انصار سازش نكنند ما حكومت مستقلى به وجود خواهيم آورد. ولى عمر بلافاصله با استفاده از نقطه ضعف كلام او برخاست و گفت:

«هيهات كه دو شمشير در يك غلاف نمى‌گنجد، به خدا سوگند عرب راضى نمى‌شود حكومت به شما واگذار شود و در حالى كه پيغمبر صلى الله عليه و آله از شما نيست.» [2]

و سرانجام پس از كشمكشهاى فراوانى كه بين مهاجران و انصار بر سر كسب قدرت، پديد آمد و اختلاف و رقابتى كه دو قبيله اوس و خزرج (از انصار با هم پيدا كردند رئيس قبيله اوْسْ اسَيْدِبْنِ حُضَيْر به سوى مهاجران اظهار تمايل كرد و به دنبال او بَشيرِ بْنِ سَعْد

[1] - طرحهاى رسالت، ج1، 257-255 با اختصار

[2] - الامامة و السياسة، ج1، 21-16 و كامل ابن اثير، ج2، ص329-328