نمايندگان عثمان بن حنيف به سوى سپاه‌

نمايندگان بن حنيف، استاندار اميرمؤمنان عليه السلام در بصره پس از اطلاع از رسيدن سپاه عايشه به حومه شهر «ابُو الْاسْوَدِ دُوئِلى» و «عِمْرانِ بن حُصَيْن» را نزد سران سپاه فرستاد تا انگيزه آنان را از حركت به سوى بصره جويا شود. آنان ابتدا با عايشه تماس گرفتند. از او سؤال كردند: منظور تو از آمدن به بصره چيست؟ گفت: خونخواهى عثمان و انتقام از قاتلان او.

از طلحه و زبير سؤال را پرسيدند. آنان نيز همان سخن عايشه را گفتند. ابُو الْاسْوَد، خطاب به طلحه گفت: مگر تو با على عليه السلام بيعت نكردى؟ گفت: چرا، ولى زير فشار اسلحه و تهديد [1]

نمايندگان، جريان را به عثمان گزارش دادند. عايشه نيز با نيروهايش از «حَفَرِ ابُو مُوسى» حركت كرد و وارد بصره شد، و «مِرْبَد» [2] را كه ميدان وسيعى بود اردوگاه قرارا داد.

عثمان بن حنيف، پس از مشورت با نمايندگان خود، تصميم گرفت، تا زمانى كه دستورى از اميرمؤمنان عليه السلام نرسيده است از ورود سپاه به مركز شهر جلوگيرى كند. از اين رو دستور داد مردم سلاح بردارند و در مسحد جامع اجتماع كنند.

پس از اجتماع مردم، فردى بنام «قَيْس» از طرف استاندار براى جمعيّت سخنرانى كرد و آنان را يه پايدارى و مقاومت در برابر سپاه عايشه دعوت نمود. [3]

طبق نقل ابْنِ قُتَيْبَه، عُثْمانِ بْنِ حُنَيْف نيز براى يارانش سخن گفت. در بخشى از سخنانش گفت:

«اين دو نفر «طلحه و زبى» با على عليه السلام بيعت كردند در حالى كه رضاى خدا را نمى‌خواستند، لذا شتاب كردند و قبل از شيرخوارگى فرزند كامل طلب نمودند آنان گمان مى‌كنند با زور بيعت كرده‌اند با اينكه از مردان زورمند قريش بودند و مى‌توانستند بيعت نكنند راه همان است كه عامّه مردم پيموده‌

[1] -شرح ابن ابى الحديد، ج9، ص313، تاريخ طبرى، ج4، ص462-461، كامل ابن اثير، ج3، ص211 و الامامة و السياسة، ج1، ص61 البته گفتگوى نمايندگان عثمان با سران لشكر مفصّل است كه ما براى رعايت اختصار خلاصۀ آن را ذكر كرديم

[2] - مربد در كنار شهر و ميدان مال فروشان بود

[3] -تاريخ طبرى، ج4، ص462