شده است.

عدّه‌اى ديگر امام عليه السلام را در جنگ جمل ذى حقّ مى‌دانستند ولى از لحاظ اين كه وى تمام ثروت اهل بصره را به غنيمت نگرفت و زنانشان را اسير نكرد، او را تخطئه كردند و دشنامش مى‌دادند.

دسته سوّم، هر دو گروه را تكفير كردند و قائل به مخلّد بودن آنان در جهنم شدند. [1]

كوفه، مَقَرّ حكومت‌

امير مؤمنان عليه السلام پس از فراغت از جنگ جمل و تنظيم امور حكومتى بصره، نامه هايى براى مردم مدينه و كوفه نوشت و گزارش مختصرى از جنگ جمل را در نامه‌هاى خود منعكس كرد. و در نامه‌اى كه براى اهل كوفه نوشت، افزود: به همين زوديها به كوفه خواهم آمد. [2]

به دنبال اين تصميم، قريب يك يا دو ماه پس از جنگ، بصره را به عزم كوفه ترك كرد.

عدّه‌اى از بزرگان بصره نيز در ركاب آن حضرت بودند. مردم كوفه از جمله قاريان قرآن براى استقبال امام عليه السلام بيرون شهر آمده بودند و براى آن حضرت دعا مى‌كردند.

امير مؤمنان عليه السلام در دوازدهم ماه رجب سال 36 هجرى در محلّه‌اى به نام «رَحْبَه» [3] فرود آمده از آنجا به مسجد اعظم رفت و دو ركعت نماز بجاى آورد. [4]

در اينجا لازم است پيش از تبيين وقايع كوفه، موجبات و عوامل انتخاب كوفه را به عنوان مركز حكومت اسلامى بررسى كنيم.

مورّخان براى اين انتخاب عوامل مختلفى بيان كرده‌اند از قبيل اينكه اين تصميم به اصرار مالك اشتر و ساير بزرگان كوفه گرفته شد، يا چون عدّه‌اى پس از جنگ جمل به سوى كوفه گريختند، امام عليه السلام مجبور شد براى جلوگيرى از فتنه آنان به سمت كوفه حركت‌

[1] - مراجعه شود به الملل و النّحل شهرستانى، ج1، ص 121

[2] - شيخ مفيد نامه‌هاى امام عليه السلام را در الجمل صفحات 211 -215 آورده است

(3-رحبه يكى از محلات كوفه بوده است (معجم البلدان، ج3، ص 33

[4] - وقعه صفين، ص 3