خود نيز براى تقويت روح اخلاص و فداكارى در مردم به منبر رفت و خطابه‌اى ايراد كرد.

در بخشى از سخنانش فرمود:

«معاويه و سپاهش همان گروه باغى و سركشى هستند كه شيطان زمامشان را در دست گرفته و با وعده‌هاى فريبنده آنان را به گمراهى واداشته است. شما داناترين مردم به حلال و حرام خدا هستيد پس به آنچه مى‌دانيد اكتفا كنيد و از آنچه خداوند شما را از آن برحذر داشته اجتناب ورزيد.» [1]

براى نشان دادن اهميّت مسأله پس از سخنرانى اميرمؤمنان عليه السلام، فرزندان بزرگوارش امام حسن و امام حسين عليهما السلام نيز به ترتيب برخاستند و سخنانى ايراد كردند. [2]

با پايان گرفتن سخنان على عليه السلام و فرزندان بزرگوارش، اكثر مردم براى نبرد آماده شدند.

تشكيل تيپها و تعيين فرماندهان‌

اميرمؤمنان عليه السلام پس از انجام كارهاى مقدّماتى تصميم به حركت گرفت. از اين رو حارِثِ بْنِ اعْوَر، طبق فرمان امام عليه السلام اعلام كرد: همه نيروها به سمت «نُخَيْلَه» بيرون بروند و در آنجا خيمه زنند. «مالِكِ بن حبيب» رئيس شهربانى كوفه نيز مأموريّت هماهنگى و اعزام نيرو به قرارگاه را يافت و عُقْبَة بن عَمْرِو انصارى به جانشينى امام عليه السلام در كوفه ماند.

اميرمؤمنان عليه السلام پس از اين اقدامات به طرف قرارگاه حركت كرد. نيروها نيز به همراه آن حضرت حركت كردند. [3]

پس از اجتماع سپاهيان، آنان را به هفت تيپ قسمت كرد و براى هر يك فرماندهى به شرح زير تعيين فرمود:

1. سَعْدِ بْنِ مَسْعود ثَقَفى را بر نيروهاى قَيْس و عَبدُالْقَيْس.

2. مَعْقِلِ بنِ قَيْس يُرْبوُعى را بر قبايل: تَميم، ضَبَّه، رِبابْ، قُرَيش، كِنانَه و اسد.

3. مِخْنَفِ بن سُلَيْم را بر قبايل: ازُد، بَجيلَه، خَثْعَمْ، انصار و خُزاعه.

4. حُجْرِ بن عَدىّ را به فرماندهى قبايل: كِنْده، حَضْرَ مُوت، قُضاعه و مَهْرَه.

[1] - همان مدرك، ص 113

[2] - همان مدرك

[3] -وقعه صفين، ص 121