نزاع برخاسته و زمينه يك جنگ و خونريزى را بين دو يا چند طايفه فراهم آورند.

روح جنگجويى در عرب جاهلى و تعصّب جاهلى او، ريشه بسيارى از جنگها بود.

قبليه‌اى كه مورد تجاوز قرار مى‌گرفت حاضر بود براى گرفتن انتقام، تمامى افراد قبيله متجاوز را از دم شمشير بگذراند. غالباً جنگهاى خانمانسوز عرب جاهلى پس از يك برخورد ساده دو فرد از دو قبله آغاز مى‌شد، و گاه- چون جنگ «داحِسْ» [1]- چهل سال طول مى‌كشيد، تا جايى كه مردان جنگجوى دو قبيله درگير نابود مى‌شدند و سرانجام با دخالت ديگران كار به صلح مى‌انجاميد.

عرب جاهلى به خاطر درگير بودن با جنگهاى پى در پى آسايش و امنيّت خويش را از دست داده بود؛ از اين‌رو، براى آنكه آسايش و امنيّتى داشته باشند و در پناه آنب ه تجارت و زيارت و عبادت خود بپردازند، جنگ و خونريزى را در چهار ماه سال يعنى:

رجب، ذيقعده، ذيحجّه و محرّم، ممنوع كرده بودند. اين ماهها را ماههاى حرام- يعنى محترم- مى‌ناميدند. در اين ايّامف بازار تجارت، عبادت و شعر و خطابه گرم بود.

وضع فرهنگى‌

مردم شبه جزيره عربستان عموماً بى‌سواد بودند. فقط عدّه انگشت‌شمارى خواندن و نوشتن مى‌دانستند.

از علوم مختلف نظير: فلسفه، كيميا و ... كه علوم متداول آن عصر بود، بى‌بهره بودند.

آگاهى آنان محدود مى‌شد به ستاره‌شناسى، آنهم در حدّ راه‌يابى در بيابانها، آشنايى با آثار قدم انسان و حيوانات، اندكى سحر و جادو، شناخت انساب عرب و شعر و خطابه.

قدرت تسلّط عرب جاهلى در فنون خطابه و شعر و شاعرى، به خصوص در

[1] . جنگ «داحِسْ‌» و «غَبْرا» حدود شصت سال پيش از بعثت، بين فرزندان «بَغيٖض بْنِ رَيْث» بر سر يك مسابقۀ عادى، روى داد. (ر. ك. التنبيه والاشراف، مسعودى، ص 174 و نهاية الارب، ج 15، ص 356-357)